Nauczyciel języków obcych dziś i jutro

Niniejsza praca zbiorowa stanowi wyraz uznania dla niezwykle ważnej roli nauczyciela w zapewnieniu efektywności procesu uczenia się i nauczania języków obcych na różnych poziomach kształcenia, ogniskując się w szczególności na jego obecnej sytuacji, problemach, którym musi stawiać czoła w codziennej pracy oraz wyzwaniom, z jakimi będzie się musiał zmierzyć w przyszłości. Teksty w niej zawarte podzielone zostały na osiem rozdziałów, w taki sposób, aby zilustrować wymagania, jakim sprostać musi nauczyciel języka obcego, jak również drogę, jaką przechodzi od chwili rozpoczęcia studiów neofilologicznych, poprzez podejmowane przez niego wysiłki zmierzające do podniesienia umiejętności językowych i dydaktycznych i zdobywania kolejnych stopni awansu zawodowego, aż po gotowość do samodzielnego poszukiwania najlepszych metod i technik nauczania, która jest niezbędna, aby mógł się on stać badaczem i innowatorem. I tak, w części pierwszej, zatytułowanej Wiedza, kompetencje i przekonania nauczyciela, znaleźć można opracowania, które pokazują, w jak wielu obszarach nauczyciel języka powinien być specjalistą, aby mógł skutecznie wypełniać powierzone mu role, a co za tym idzie, jak wieloaspektowe i wszechstronne musi być jego przygotowanie. Z kolei rozdział drugi, Autonomia i refleksja nauczycieli, zwraca uwagę na to, że kompetencje i umiejętności, choć niewątpliwie bardzo ważne, nie wystarczą do efektywnego nauczania w różnych sytuacjach, jeśli nie będą one na bieżąco uzupełniane, modyfikowane i dostosowywane do danej sytuacji, a nauczyciel nie będzie potrafił albo chciał sam decydować o doborze materiałów i przebiegu lekcji w danej grupie uczniów. Kolejne dwie części tomu, zatytułowane Kształcenie przyszłych nauczycieli języków obcych i Rozwój zawodowy nauczycieli języków obcych, poświęcone zostały celom, organizacji i sposobom realizacji programów mających na celu przygotowanie przyszłych nauczycieli a następnie podnoszenie ich kwalifikacji, a także kwestiom związanym z awansem zawodowym. W rozdziale piątym, Nauczyciel języka obcego podczas lekcji i zajęć, zamieszczono opracowania wskazujące na rolę nauczyciela w budowaniu relacji z uczniem, wprowadzaniu i ćwiczeniu materiału językowego, rozwijaniu sprawności oraz kształtowaniu charakteru dyskursu edukacyjnego. Z kolei rozdział szósty, Kształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, porusza jakże istotną a jednocześnie jakże często pomijaną problematykę skutecznego nauczania uczniów z różnego rodzaju deficytami, czy to w klasie integracyjnej, czy w szkole specjalnej. I w końcu ostatnie dwa rozdziały, zatytułowane Badania nad osoba nauczyciela języków obcych i Poszukiwanie optymalnych rozwiązań dydaktycznych, podejmują kwestię prowadzenia badań empirycznych, zarówno tych dotyczących osoby nauczyciela, jak i tych podejmowanych przez nauczycieli z myślą o optymalizacji procesu dydaktycznego. Należy mieć nadzieję, że niniejszy tom przyczyni się do pełniejszego zrozumienia oraz docenienia roli nauczyciela w kształceniu językowym, a kompleksowe i wielostronne ujęcie tej tematyki sprawi, że stanie się on ważnym źródłem refleksji i punktem odniesienia dla badaczy, metodyków, studentów i samych nauczycieli.

Przegląd dotychczasowych badań nad związkami cech osobowości nauczycieli i uczniów z procesem nauczania / uczenia się

Poniższy artykuł oparty jest na dwóch pozycjach: Psychologia dla nauczycieli Davida Fontana oraz Individual differences in second language learning Petera Skehana i stanowi podstawę teoretyczną dla jednego z tandemów badawczych, w projekcie dotyczącym autonomizacji procesu uczenia się / nauczania. Techniką wykorzystaną w doświadczeniu jest rozwinięta forma znanej w metodyce techniki role play do postaci role playing game. (gry fabularne). Celem doświadczenia jest sprawdzenie skuteczności tejże techniki w kształtowaniu autokontroli i autokorekty, jako elementów Indywidualnej Kompetencji Komunikacyjnej w powiązaniu z cechami osobowości.

Dyskurs pedagogiczny w kształceniu początkowym nauczycieli języków obcych

Wydział Neofilologii: Instytut Filologii Romańskiej

Poziom wykorzystania komputera w pracy dydaktycznej nauczycieli klas początkowych w świetle badań diagnostycznych

The article aims at presenting possibilities of information technology, as well as presenting the inestimable advantages that spring from embracing it in teaching process. Several aspects of a teacher’s role in the process of conscious teaching and learning is, thus, presented in the article. Further, the article embraces, in the light of selected material comprised of the results of several diagnostic surveys done among teachers working in primary schools with small children (e.g. seven, eight and nine year olds), the analysis and opinions of numerous teachers.

Osoby uczące się j. obcych jako partnerzy refleksji w procesie kształtowania kultury informacji zwrotnej w dydaktyce j.niemieckiego jako obcego na poziomie uniwersyteckim

Wydział Neofilologii:Instytut Lingwistyki Stosowanej

Edukacja integracyjna w doświadczeniach i opiniach nauczycieli oraz rodziców

Wydział Studiów Edukacyjnych

Krytyczna refleksja o stanie współczesnej edukacji wczesnoszkolnej – ujęcie porównawcze

In an attempt taken to reconstruct the current issues in the field of early childhood education, what becomes particularly important are the questions related to the way of organizing education in Poland and around the globe, i.e. in diverse cultural environments. The current problems diagnosed can contribute to redefining the goals of the school. Without a recognition of the difficulties, it is impossible to determine the direction of research or an action plan towards an actual, substantial reform of education. In an effort to rebuild schools, it is therefore necessary to create a debate about development trends of education in the twenty-first century in Poland and in the world. The comparative perspective adopted can facilitate outlining a broad and multi-dimensional context decisive for the value of the educational discourse.

Zmiana koncepcji kształcenia nauczycieli jako podstawa reform edukacji

The author presents a teacher education model for the 21st century. It has been elaborated by the International Alliance of Leading Education Institutes as its first task. The profession has been redefined and program for training teachers constructed.

Between Stimulation and Overwhelming: Reflections on the Usage of Videos for Teacher Training in Tanzania

The article reflects on a pilot teacher training programme in Tanzania, where videos are used for implementing new teaching methods, but also for initiating a discourse about corporal punishment. The culture of instruction in Tanzania is strictly based on a teacher-centred approach which leaves all activity to the teacher and turns students into passive listeners. In most cases, teachers deal with up to 80 students in one classroom. Therefore, discipline is an important matter of instruction and many teachers still use corporal punishment that is widely accepted in Tanzania. The launched training programme has the aim of implementing learner-centred teaching methods without using corporal punishment and offers Tanzanian teachers the possibility to participate in a workshop that connects these methods with subject-related topics. In the English teaching workshop, the facilitator used filmed English lessons from a German school to discuss with the participants both the application of learner-centred methods and the absence of corporal punishment. The use of these German videos shows advantages but also limitations that are strongly related to the European versus African setting. The article discusses these dimensions on the basis of data that are generated by ethnographical observation and audiotranscripts of the piloted workshop.

Historiografia dziejów najnowszych po 1989 roku wobec innych nauk społecznych (na przykładzie psychologii). Refleksja metodologiczna i postulaty badawcze

Celem artykułu jest krytyczna rekonstrukcja stanu refleksji metodologicznej w kwestii interdyscyplinarnej współpracy między naukami historycznymi i psychoiogicznymi.

Przygotowanie uczniów szkół ponadgimnazjalnych do odbioru programów telewizyjnych (projekt edukacji polonistycznej)

Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej: Pracownia Innowacji Dydaktycznych

Korespondencja sztuk w dydaktyce szkoły ponadgimnazjalnej. Diagnoza i propozycje

Instytut Filologii Polskiej: Zakład Dydaktyki Literatury i Języka Polskiego

Droga do ucznia. Polonistyczne ocenianie kształtujące na III i IV etapie edukacyjnym

Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej: Instytut Filologii Polskiej

Kwestie kobiece w czesko-słowackiej refleksji filmowej po 1989 roku

Tekst stanowi krytyczną rekapitulację refleksji filmoznawczej prowadzonej w Czechach i Słowacji a dotykającej problematyki tzw. ženskej otázki (kwestii kobiecej). Myśl feministyczna i genderowa pojawiła się w refleksji publicznej i naukowej dopiero po Aksamitnej Rewolucji, napotykając na wstrzemięźliwą i zdystansowaną reakcję środowisk naukowych i twórczych. Dotychczasowa niezbyt rozbudowana refleksja nad kwestiami kobiecymi w kinie czeskim i słowackim, reprezentuje wczesny etap feminizmu akademickiego. Czesko-słowackie women’s studies skupiają się na gromadzeniu wiedzy dotyczącej historii, kultury, życia społecznego i politycznego kobiet. W centrum swojego dyskursu sytuują analizę wizerunków kobiecych, przede wszystkim we wczesnym kinie, rozważania nad kategorią kobiecości, jej specyfiką i przeobrażeniami dokonującymi się w procesie historycznym. Tymczasem w dokonaniach kinematografii Czech i Słowacji coraz większą rolę odgrywają kobiety reżyserki. Współczesne kino kobiet jest tu wyraźnie dostrzegalnym w swojej specyfice jakościowej i ilościowej zjawiskiem artystycznym, który na razie pozostaje obszarem nieeksplorowanym w czesko-słowackiej myśli filmoznawczej ukierunkowanej feministycznie i genderowo.

Problemy współczesnej dydaktyki języków obcych

Niniejszy tom stanowi zbiór artykułów, które podejmują próbę zarysowania problemów stojących przed współczesną dydaktyką języków obcych w polskim kontekście edukacyjnym, wskazując w wielu przypadkach na bardzo konkretne możliwości ich rozwiązywania, a co za tym idzie, usprawnienia procesu uczenia się i nauczania języka obcego na różnych poziomach kształcenia. Teksty te dotyczą bardzo zróżnicowanej problematyki, poczynając od zagadnień teoretycznych i ich przełożenia na sytuację szkolną, poprzez wyniki różnego typu projektów badawczych wraz z implikacjami dla nauczania języków obcych, po propozycje konkretnych metod i technik, narzędzi dydaktycznych i rozwiązań systemowych. Tom został podzielony na sześć rozdziałów, w których zgrupowane zostały prace poświęcone pokrewnej tematyce, przy czym kluczem przy ustalaniu ich kolejności były poruszane kwestie, a nie porządek alfabetyczny. Tak więc, w części pierwszej, zatytułowanej Między teorią a praktyką, można znaleźć artykuły, które pokazują, w jaki sposób różne dziedziny wiedzy i modele teoretyczne mogą stanowić ważny punkt odniesienia dla dydaktyki języków obcych. Rozdziały drugi i trzeci, zatytułowane Techniki, metody, narzędzia i Wykorzystanie nowoczesnych technologii, poświęcone zostały przedstawieniu różnorodnych metod i środków nauczania, które można wykorzystać we wprowadzaniu i ćwiczeniu podsystemów i sprawności językowych oraz rozwijaniu autonomii ucznia i umiejętności samooceny. Z kolei rozdział czwarty, Nauczanie dzieci w wieku wczesnoszkolnym, grupuje teksty podejmujące problematykę dydaktyki języka obcego w odniesieniu do małych dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem roli nauczyciela w tym obszarze. W rozdziale piątym, tj. Programy nauczania, etapy edukacyjne, egzaminy, zamieszczono artykuły, które podejmują kwestie o charakterze instytucjonalnym, dotyczące udoskonalenia edukacji językowej i ewaluacji postępów na różnych poziomach kształcenia. I w końcu, w części szóstej, zatytułowanej Kształcenie dwujęzyczne i specjalistyczne, znaleźć można prace poświęcone problematyce organizacji procesu nauczania treści merytorycznych przy użyciu języka obcego, specyfice nauczania języka polskiego jako obcego i wyzwaniom stojącym przed nauczycielem języka obcego dla potrzeb zawodowych. Jestem przekonany, że z uwagi na swą zróżnicowaną tematykę, umiejętne powiązanie teorii i badań empirycznych z codzienną praktyką, a co najważniejsze, uwzględnienie uwarunkowań i ograniczeń polskiego kontekstu edukacyjnego, niniejsza praca zbiorowa będzie stanowić ważne źródło inspiracji i refleksji dla wielu neofilologów, zarówno teoretyków i badaczy, jak i studentów filologii oraz nauczycieli różnych języków obcych.