Osoby uczące się j. obcych jako partnerzy refleksji w procesie kształtowania kultury informacji zwrotnej w dydaktyce j.niemieckiego jako obcego na poziomie uniwersyteckim

Wydział Neofilologii:Instytut Lingwistyki Stosowanej

Przedmiotem rozprawy doktorskiej zatytułowanej „Osoby uczące się j. obcych jako partnerzy refleksji w procesie kształtowania kultury informacji zwrotnej w dydaktyce j.niemieckiego jako obcego na poziomie uniwersyteckim” jest informacja zwrotna jako jedna z możliwości doskonalenia jakości w edukacji. Niniejsza rozprawa stanowi próbę przedstawienia roli informacji zwrotnej w relacji student-nauczyciel jako niezbędnego elementu pracy nauczyciela będącego zarazem wskaźnikem jego profesjonalnej kompetencji. W rozważaniach nad wpływem informacji zwrotnej (feedback) na podniesienie jakości procesów kształcenia przedstawione zostało znaczenie informacji zwrotnej jako formy nawiązania kontaktu ze studentem na bazie dialogu oznaczającego przekazanie studentowi częściowej odpowiedzialności za swój proces nauczania. Jako warunek efektywnego przekazu informacji zwrotnej studenta dla nauczyciela podkreślona została konieczność wykształcenia postawy refleksyjnej zarówno u studentów jak i u nauczycieli, aby stali się oni refleksyjnymi praktykami. Tak rozumiane pojęcie refleksyjności wymaga przesunięcia akcentu w relacjach student-nauczyciel, co oznacza traktowanie go jako partnera w planowaniu i organizacji procesów kształcenia. W pracy przedstawione zostały zatem również warunki i możliwości kształcenia i rozwoju kompetencji autoewaluacyjnych u studentów.

In the context of the dissertation on the subject of “Foreign language learners as reflection partners at the construction of a feedback culture in the university German as foreign language classes” the self-reflection ability of students in their role as reflection partners at the construction of a feedback culture in their university German as a foreign language classes was investigated. The focus of this investigation was to show their ability to self-reflect by using their biographically-shaped reflections about the learning of foreign languages and, by determining their personal theories about reflexive processes in different classes, to show their opinion about the practicability and importance of reflection in class. The visualization of personal experience of the German as foreign language students as well as the presentation of the students’ own opinions and beliefs concerning the reflection processes in class made it possible for future foreign language teachers to identify specific links, functions and implementation possibilities used in feedback processes at university educational practice. Analyzing the vast potential of students’ feedback concerning the optimization of the quality of the class in context of this dissertation has proven that systematic and long-term forms of feedback given by the learners positively influence the design of the education in class.

Im Rahmen der vorliegenden Dissertation zum Thema „Fremdsprachenlerner als Reflexionspartner beim Aufbau der Feedbackkultur im universitären DaF-Unterricht” wurde die Selbstreflexionsfähigkeit der Studenten in ihrer Eigenschaft als Reflexionspartner beim Aufbau einer Feedbackkultur im universitären DaF-Unterricht untersucht. Der Schwerpunkt dieser Untersuchung besteht darin, die Fähigkeit der Studenten zur Selbstreflexion anhand ihrer biographisch geprägten Reflexionen über das Fremdsprachenlernen aufzuzeigen sowie – durch die Ermittlung ihrer subjektiven Theorien über reflexive Prozesse im Unterricht – ihre Auffassungen über den Stellenwert und Praktikabilität von Reflexion im Unterricht darzustellen. Die Vergegenwärtigung der persönlichen Erfahrungen der DaF-Studenten sowie die Darlegung der eigenen Meinungen und Überzeugungen hinsichtlich der Reflexionsprozesse im Unterricht ließ die angehenden Fremdsprachenlehrer konkrete Zusammenhänge, Ausprägungen, Funktionen und Umsetzungsmöglichleiten der Feedbackarbeit in der universitären Bildungspraxis erkennen. Die Auseinandersetzung mit den Potentialen des Lernerfeedbacks bezüglich der Verbesserung der Unterrichtsqualität im Rahmen dieser Arbeit hat eindeutig ergeben, dass systematische und langfristig angelegte Formen der Lernerrückmeldung einen positiven Einfluss auf die Gestaltung des Unterrichts nehmen können.