W stronę estetyki egzystencji: Michel Foucault

„Dziś jego postawa zapiera dech. Dać żyjącym exempla...”, powiada Paul Veyne w eseju Ostatni Foucault i jego moralność, i powiada tak o Foucault, ale gdy się nad tym zastanowić, w tradycji filozoficznej można odnaleźć cały ciąg postaci, które w pewnych okresach życia pragnęły jednego - właśnie chciały „dać żyjącym exempla”. Takim przykładem wśród jeszcze nie piszących filozofów mógłby być Sokrates. Tacy byli cynicy, a zwłaszcza bodaj najgłośniejszy z nich, Diogenes. Tacy wreszcie byli i stary Kant, i stary Nietzsche. Ich życie i ostatnie dzieła to często swoiste podręczniki życia, jednak nie tyle zobowiązujące powszechnością i obiektywnością wypowiadanych twierdzeń, co raczej przekonujące subiektywnością i jednostkowością przykładu. Każdy z nich, na swój sposób, dawał przykład jako filozof. Filozofował, dając przykład — swoim życiem, swoim dziełem. Czasami i jednym, i drugim. Istnieje grono filozofów, których życie było niezwykle blisko związane z działalnością filozoficzną, u których często trudno oddzielić filozofię od życia, u których konstytuuje się (Foucaulta) „ethos, filozoficzny sposób życia.” Sokrates, który nie ucieka przed sądem, choć może, i nie unika śmierci, choć może; Diogenes, kochany przez Ateńczyków skandalista, o którym Żywoty i poglądy słynnych filozofów powiadają, że „w byle jakim miejscu załatwiał wszystkie swoje sprawy”; Kant, który przez całe życie wstaje dokładnie o 4:55 na hasło swojego sługi, Lampego, Es ist Zeit, Herr Professor! i którego przechadzki po Królewcu mogą zastępować wskazania zegara; Nietzsche kończący w Turynie Ecce homo, jakby w przewidywaniu zbliżającej się katastrofy; i wreszcie umierający na AIDS i gorączkowo poprawiający na szpitalnym łóżku ostatnie dwa tomy Historii seksualności Michel Foucault (pytanie o splot jego własnego życia z ostatnim fragmentem jego dzieła jest pytaniem niezwykle trudnym, a odpowiedzi nie są jednoznaczne). Można by powiedzieć, iż każdy z nich pragnął wzmocnić swoją filozofię przykładem swojego życia. Asceza Kanta jest przecież nieodłączna od jego etyki, „troska o siebie” Foucaulta jest nieodłączna od jego „estetyki egzystencji”, śmierć Sokratesa i Nietzschego odejście od świadomego życia jedynie wzmacniają moc ich filozoficznych i etycznych wyborów (można by wręcz zastanawiać się, co stałoby się z Sokratesa „przykładem”, gdyby zdecydował się na ucieczkę z Aten, podobnie z myślą Nietzschego, gdyby, jak Hegel pod koniec życia, jedynie grał w karty...). Kant w trzeciej części Sporu fakultetów, Nietzsche w Ecce homo, Foucault w ostatnich częściach Historii seksualności (i pracach ją dopełniających), poza wszystkim innym, dają siebie za przykład: nie tyle od razu i po prostu wart naśladowania, lecz właśnie na początek jedynie wart przemyślenia. Paradoksalnie, to właśnie w ostatniej pracy Kanta i ostatniej pracy Nietzschego ich życie splata się z dziełem w jeden węzeł, to książki pisane własną krwią (jak powiedziałby Bataille, uważny czytelnik Nietzschego), własnym życiem.

Dramatické texty přeložené a cenzurované ve frankistickém Španělsku (šedesátá léta): divadlo a film jako kontrolovaná představení

Texto en checo. Editora de la obra Petra Vavroušová.

Obraz stosunków językowych polsko-niemieckich w historii języka polskiego. Księga sądu wójtowskiego m. Opola z lat 1698-1721 jako językowy wyraz kontaktów międzyetnicznych

Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej: Instytut Filologii Polskiej

Radio i jego miejsce w życiu codziennym. Studium odbioru stacji radiowych w Polsce po 1989 roku. Analiza i interpretacja badań jakościowych

Wydział Historyczny: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej

Pedagogika, jako podstawa bycia człowiekiem i europejskiej cywilizacji

Jest to próba uczynienia z pedagogiki (paidei) podstawy bycia człowiekiem i rzeczywistości, poprzez odwołanie się do jej antycznych źródeł.

Metafora transcendentalna jako zgłębienie rzeczywistości

The article concerns the crucial role of language in the creation of the character’s identity. This issue is analysed by the author on the basis of the Russian writer Tatiana Tolstoj’s short stories. In the works of T. Tolstoj the idiosyncratic language of the character, full of surprising metaphors, repetitions and syntactic innovations creates the prose style named ornamental prose by H. Goscilo. According to the author of the article, the metaphor plays a special role in Tolstoj’s short stories. The short story becomes subordinate to one superior metaphor accompanied by a number of subsidiary metaphors. By means of applying the metaphor that transcendents the reality, Tolstoj’s realistic prose becomes deeply emotional and presents unexpected and unknown aspects of Russian reality.

Wytwarzanie przestrzeni autentycznej jako krytyka nowoczesności

The paper discusses social practices of creating as well as producing authentic objects and space. My deliberations are based on the thesis of the authors of the books The tourist gaze (John Urry), The tourist. A new theory of the leisure class (Dean MacCannell); Contested natures (Phil Macnaghten and John Urry), but also on my own research concerning attitudes towards wolfs in western and eastern Poland. The point of the article is that at the age of the new visual media, postmodernism and posttourism, when it is difficult to recognize whether an object is the original or a copy, man still wants to stand on the firm ground of genuine values. The sociologists mentioned above claim that this is why in the modern world there is a demand for authentic objects and so in an answer to this need such attractions like w i l d n e s s and r u s t i c i t y are produced. In the first part of the article I present an example of a visual product – an English cottage. Secondly, basing on the results of some research concerning attitudes towards wolves, I attempt to show that in Poland there are also some practices the idea of which is to create an authentic space - wild nature. Finally I emphasize that constructed authentic space, scenes, and landscapes are examples of myths – wildness, rusticity – the consequence of nostalgia for lost authentic world.

Stereoselektywna addycja pochodnych orto-toluiloamidów do imin jako metoda syntezy alkaloidów protoberberynowych

Wydział Chemii: Pracownia Spektrochemii Organicznej

Gry fabularne jako technika autonomizująca studenta

Publikacja (…) jest zbiorem tekstów poświęconych zagadnieniu autonomii w dydaktyce języków obcych. Teksty te – w obecnej postaci artykułów – stanowią zapis referatów wygłoszonych na konferencji poświęconej temu właśnie, niezwykle istotnemu dla nowoczesnej dydaktyki zagadnieniu. Konferencje tego typu nigdy dotąd w Polsce się nie odbywały. Jest to więc novum na naszym terenie i wielki tytuł do chwały dla uczelni, która podjęła się organizacji takiego wydarzenia i publikacji artykułów opracowanych na podstawie wygłoszonych tam referatów. Dlatego publikację uważam za niezwykle ważną i potrzebną. (z recenzji wydawniczej Prof. dr hab. Hanny Komorowskiej)

Samorozwój studenta jako proces i efekt kształcenia

Idea uczenia się przez całe życie jest jedną z istotnych założeń w budowaniu społeczeństwa opartego na wiedzy. Jest również jednym z kluczowych czynników Procesu Bolońskiego. Pragnienie uczenia się przez całe życie ma na celu stworzenie społeczeństwa wiedzy. Jednakże możliwe jest to tylko wówczas, gdy wyzwolimy w jednostkach takie mechanizmy samorozwojowe jak: samopoznanie, samoocena, poczucie własnej skuteczności, samokształcenie. Uwalniają się one oraz dojrzewają jako skutek komunikacji interpersonalnej. Znaczącą rolę w rozwoju wspomnianych mechanizmów odgrywają nauczyciele akademiccy. Niniejszy artykuł zawiera rozważania teoretyczne oraz doniesienia z badań empirycznych.

Umiejętności komunikowania i współpracy w środowisku wirtualnym jako efekt szkoleń e-learningowych

Dobra umiejętność komunikowania się, szczególnie wysoki poziom kompetencji interpersonalnych jest obecnie jedną z najważniejszych kluczowych kompetencji pracownika. Chociaż ludzie od dziecka uczą się komunikować w różnych sytuacjach społecznych, nie oznacza to wcale, że potrafią efektywnie się porozumiewać. Zazwyczaj, co obserwujemy w wielu organizacjach, dużo czasu i miejsca poświęca się na podnoszenie poziomu kompetencji interpersonalnych, poprzez między innymi udział w różnych szkoleniach. Współcześnie obserwuje się coraz większy udział usług i narzędzi internetowych w komunikowaniu się pracowników wewnątrz i poza organizacją. Taki stan rzeczy rodzi pytanie o poziom umiejętności komunikowania za pomocą Internetu. Autorka stara się przekonać, że interaktywny model szkoleń internetowych (e-learning) jest modelem, który wymusza aktywną komunikację i współpracę. W ten sposób pracownicy biorący udział w szkoleniu w naturalny sposób uczą się komunikowania w sieci i mogą podnosić swoje kompetencje komunikacyjne w środowisku wirtualnym.

Konstrukcje tożsamości i bogactwo kulturowe w autobiografiach Güntera Grassa i Marcela Reicha-Ranickiego jako wyzwanie translatorskie

Wydział Neofilologii: Instytut Filologii Germańskiej

Jakość opieki nad dzieckiem w rodzinie a jego emocjonalno-społeczne funkcjonowanie

Wydział Studiów Edukacyjnych: Zakład Teoretycznych Podstaw Edukacji

Wergiliusz jako twórca labiryntu

Romani antiqui putabant litteras aedificiis similes esse. Nonnulli scriptores Latini tali modo metaphoras suas composuerunt, ut descriptio aedificii una cum descriptione operis poetici esset. Aeneis etiam effigiem suam continet, quae est ecphrasis portae templi Apollinis. In fabulam Aeneae Vergilius fabulam Daedali introduxit, quae diu doctis ad nihil pertinere videbatur. Falsissime quidem, quia non solum coniunctio fabularum exsistit, sed etiam multae sunt causae fabulae Daedali hoc loco imponendae. Imprimis caelamen monstrat multos casus ex vita Daedali et Aeneae similes fuisse, deinde ostendere Daedalum creatorem hibridarum esse videtur. Aeneis etiam hibrida est, quia constat ex duabus partibus, quae sunt, ut ita dicam, „pars Odysseica” et „pars Iliadica”. Utri (Daedalus Vergiliusque scilicet) sunt ergo creatores hibridarum. Maximi momenti est quaestio: quis dicit “miserum!” in hac parte poematis? Auctrix commentationis censet illum clamantem Vergilium esse, quia poeta constructorem „alter ego” suum esse credebat. Auctrix scripsit etiam imaginem illam, in qua caelata est fabula de Minotauro sine Theseo, viam esse pietatis Aeneae minuendae. Scripsit verba illa quoque opinionem Vergilii de natura poesis et vocem Augusti absconditam esse.

Indywidualizm amerykański na tle innych społeczeństw zachodnich

W dzisiejszym świecie idea indywidualizmu jest nieodłącznie kojarzona z „amerykańskością”. Czy zawsze tak było? Czy Amerykanie wynaleźli „indywidualizm”, czy idea ta narodziła się w Europie? Autorka próbuje zaprezentować najważniejsze cechy indywidualizmu amerykańskiego. Przyjrzymy się czynnikom takim, jak: interes osobisty versus interes społeczny, presja społeczna do osiągania sukcesów czy protestancka etyka pracy, które mogą wpływać na samoświadomość, poczucie własnej wartości i autoekspresję. Przedstawione zostaną główne zasady amerykańskiego paradygmatu komunikacyjnego i powszechne wobec niego reakcje. W końcu, rozmyślać będziemy nad wpływem globalizacji i kultury masowej na wizerunek siebie oraz nad problemem antyamerykanizmu, włącznie z oporem przeciwko indywidualizmowi amerykańskiemu, jako reakcji na wszechobecność kultury amerykańskiej.