Antroponimy w Quo Vadis Henryka Sienkiewicza i w koreańskich przekładach powieści. Ocalone czy stracone w tłumaczeniu?

Filologia Polska i Klasyczna: Instytut Filologii Polskiej; Zakład Gramatyki Współczesnego Języka Polskiego i Onomastyki

Peruwiańskie siły samoobrony chłopskiej. Od konfliktu zbrojnego do transformacji pokojowej

Wydział Historyczny: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej

Niezamknięte księgi – o księgach cechowych na Pomorzu Zachodnim

Niniejsze badanie koncentruje się na księgach powstałych w wyniku działalności organizacji cechowych na Pomorzu Zachodnim. Jest to specyficzny rodzaj zabytków, w których odzwierciedla się życie zarówno zawodowe, jak i społeczne oraz towarzyskie korporacji. Pisane były niejednokrotnie przez kolejne pokolenia, obejmują nawet kilka stuleci, przez co stanowią cenne źródło historyczne. Księgi dzieliły się na urzędowe, obejmujące całokształt działalności (Amtsbuch), oraz wyspecjalizowane – księgi protokołów (Protokollbuch), księgi mistrzów, czeladników i uczniów (Meister-, Gesellen- i Lehrjungenbuch), księgi rachunkowe (Rechnungsbuch) i księgi normatywne. Tekst ukazuje znaczną różnorodność kwestii poruszanych w poszczególnych rodzajach ksiąg, a także ich formę zewnętrzną. Podstawę do badań stanowią obiekty przechowywane w Archiwum Państwowym w Szczecinie. Daleko posunięte podobieństwo w funkcjonowaniu cechów poza granicami Pomorza pozwala na przeniesienie wniosków również na inne organizacje cechowe.

Nauczyciel języków obcych dziś i jutro

Niniejsza praca zbiorowa stanowi wyraz uznania dla niezwykle ważnej roli nauczyciela w zapewnieniu efektywności procesu uczenia się i nauczania języków obcych na różnych poziomach kształcenia, ogniskując się w szczególności na jego obecnej sytuacji, problemach, którym musi stawiać czoła w codziennej pracy oraz wyzwaniom, z jakimi będzie się musiał zmierzyć w przyszłości. Teksty w niej zawarte podzielone zostały na osiem rozdziałów, w taki sposób, aby zilustrować wymagania, jakim sprostać musi nauczyciel języka obcego, jak również drogę, jaką przechodzi od chwili rozpoczęcia studiów neofilologicznych, poprzez podejmowane przez niego wysiłki zmierzające do podniesienia umiejętności językowych i dydaktycznych i zdobywania kolejnych stopni awansu zawodowego, aż po gotowość do samodzielnego poszukiwania najlepszych metod i technik nauczania, która jest niezbędna, aby mógł się on stać badaczem i innowatorem. I tak, w części pierwszej, zatytułowanej Wiedza, kompetencje i przekonania nauczyciela, znaleźć można opracowania, które pokazują, w jak wielu obszarach nauczyciel języka powinien być specjalistą, aby mógł skutecznie wypełniać powierzone mu role, a co za tym idzie, jak wieloaspektowe i wszechstronne musi być jego przygotowanie. Z kolei rozdział drugi, Autonomia i refleksja nauczycieli, zwraca uwagę na to, że kompetencje i umiejętności, choć niewątpliwie bardzo ważne, nie wystarczą do efektywnego nauczania w różnych sytuacjach, jeśli nie będą one na bieżąco uzupełniane, modyfikowane i dostosowywane do danej sytuacji, a nauczyciel nie będzie potrafił albo chciał sam decydować o doborze materiałów i przebiegu lekcji w danej grupie uczniów. Kolejne dwie części tomu, zatytułowane Kształcenie przyszłych nauczycieli języków obcych i Rozwój zawodowy nauczycieli języków obcych, poświęcone zostały celom, organizacji i sposobom realizacji programów mających na celu przygotowanie przyszłych nauczycieli a następnie podnoszenie ich kwalifikacji, a także kwestiom związanym z awansem zawodowym. W rozdziale piątym, Nauczyciel języka obcego podczas lekcji i zajęć, zamieszczono opracowania wskazujące na rolę nauczyciela w budowaniu relacji z uczniem, wprowadzaniu i ćwiczeniu materiału językowego, rozwijaniu sprawności oraz kształtowaniu charakteru dyskursu edukacyjnego. Z kolei rozdział szósty, Kształcenie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, porusza jakże istotną a jednocześnie jakże często pomijaną problematykę skutecznego nauczania uczniów z różnego rodzaju deficytami, czy to w klasie integracyjnej, czy w szkole specjalnej. I w końcu ostatnie dwa rozdziały, zatytułowane Badania nad osoba nauczyciela języków obcych i Poszukiwanie optymalnych rozwiązań dydaktycznych, podejmują kwestię prowadzenia badań empirycznych, zarówno tych dotyczących osoby nauczyciela, jak i tych podejmowanych przez nauczycieli z myślą o optymalizacji procesu dydaktycznego. Należy mieć nadzieję, że niniejszy tom przyczyni się do pełniejszego zrozumienia oraz docenienia roli nauczyciela w kształceniu językowym, a kompleksowe i wielostronne ujęcie tej tematyki sprawi, że stanie się on ważnym źródłem refleksji i punktem odniesienia dla badaczy, metodyków, studentów i samych nauczycieli.

Problemy współczesnej dydaktyki języków obcych

Niniejszy tom stanowi zbiór artykułów, które podejmują próbę zarysowania problemów stojących przed współczesną dydaktyką języków obcych w polskim kontekście edukacyjnym, wskazując w wielu przypadkach na bardzo konkretne możliwości ich rozwiązywania, a co za tym idzie, usprawnienia procesu uczenia się i nauczania języka obcego na różnych poziomach kształcenia. Teksty te dotyczą bardzo zróżnicowanej problematyki, poczynając od zagadnień teoretycznych i ich przełożenia na sytuację szkolną, poprzez wyniki różnego typu projektów badawczych wraz z implikacjami dla nauczania języków obcych, po propozycje konkretnych metod i technik, narzędzi dydaktycznych i rozwiązań systemowych. Tom został podzielony na sześć rozdziałów, w których zgrupowane zostały prace poświęcone pokrewnej tematyce, przy czym kluczem przy ustalaniu ich kolejności były poruszane kwestie, a nie porządek alfabetyczny. Tak więc, w części pierwszej, zatytułowanej Między teorią a praktyką, można znaleźć artykuły, które pokazują, w jaki sposób różne dziedziny wiedzy i modele teoretyczne mogą stanowić ważny punkt odniesienia dla dydaktyki języków obcych. Rozdziały drugi i trzeci, zatytułowane Techniki, metody, narzędzia i Wykorzystanie nowoczesnych technologii, poświęcone zostały przedstawieniu różnorodnych metod i środków nauczania, które można wykorzystać we wprowadzaniu i ćwiczeniu podsystemów i sprawności językowych oraz rozwijaniu autonomii ucznia i umiejętności samooceny. Z kolei rozdział czwarty, Nauczanie dzieci w wieku wczesnoszkolnym, grupuje teksty podejmujące problematykę dydaktyki języka obcego w odniesieniu do małych dzieci, ze szczególnym uwzględnieniem roli nauczyciela w tym obszarze. W rozdziale piątym, tj. Programy nauczania, etapy edukacyjne, egzaminy, zamieszczono artykuły, które podejmują kwestie o charakterze instytucjonalnym, dotyczące udoskonalenia edukacji językowej i ewaluacji postępów na różnych poziomach kształcenia. I w końcu, w części szóstej, zatytułowanej Kształcenie dwujęzyczne i specjalistyczne, znaleźć można prace poświęcone problematyce organizacji procesu nauczania treści merytorycznych przy użyciu języka obcego, specyfice nauczania języka polskiego jako obcego i wyzwaniom stojącym przed nauczycielem języka obcego dla potrzeb zawodowych. Jestem przekonany, że z uwagi na swą zróżnicowaną tematykę, umiejętne powiązanie teorii i badań empirycznych z codzienną praktyką, a co najważniejsze, uwzględnienie uwarunkowań i ograniczeń polskiego kontekstu edukacyjnego, niniejsza praca zbiorowa będzie stanowić ważne źródło inspiracji i refleksji dla wielu neofilologów, zarówno teoretyków i badaczy, jak i studentów filologii oraz nauczycieli różnych języków obcych.

The Offstage of Democracy: The Problem of Social Dialogue in John Dewey’s and Walter Lippmann’s Writings

The aim of this article is to present and discuss John Dewey’s and Walter Lippmann’s views on the problem of communication in a democratic society, particularly their views on the question of a role of communication in forming social processes. First part of the paper outlines the framework of this problem and its meaning to the question of possibility of democracy. Part two is concerned with anthropological and socio-political considerations: I discuss the Deweyan and the Lippmannian understanding of individual, society, intelligence and democracy. In part three I examine in detail the problem of communication, with special attention given to the questions of the role of communication in forming social processes, the foundations and conditions of communication, the debaters, and a subject matter of a debate as well as the questions of who and what forms this debate and whether we can form it altogether.

Współpraca dydaktyczna na poziomie zaawansowanym: cele, zasady i formy

Jak efektywnie doskonalić się w komunikacji ustnej na poziomie zaawansowanym? Publikacja niniejsza podejmuje tę kwestię w sposób całościowy i nowatorski, sytuując ją w perspektywie autonomizacji. Jest to plon 2-letniego projektu badawczego zrealizowanego na Wydziale Neofilologii UAM przez zespół pod kierunkiem prof. W. Wilczyńskiej, złożony z psychologa i 10 filologów aż 5 specjalności językowych. Część I obejmuje zagadnienia ogólne: specyfikę komunikacji ustnej, kształtowanie postaw proautonomicznych i osobistej kompetencji komunikacyjnej, relację współpracy dydaktycznej, zastosowaną metodologię badań, implikacje dydaktyczne. Część II zawiera 9 szczegółowych sprawozdań z badań dotyczących m.in. kształtowania samooceny, wrażliwości językowej, umiejętności argumentacyjnych i postawy podmiotowej. Całość uzupełnia słowniczek terminów dotyczących autonomizacji oraz bibliografia. W sumie praca ta stanowi dobre wprowadzenie do badań glottodydaktycznych, a także autorską i pogłębioną refleksję nad wybraną problematyką.

Etyczny profil "Familiaris consortio"

Artykuł koncentruje się na etycznym aspekcie „Familiaris Consortio”, zakładając równocześnie bogatą problematykę pastoralną. Pytanie etyczne, które pojawiało się wraz z ukazaniem się tego dokumentu wiązało się z nastrojami wahania i oczekiwania w wyniku ujawnienia się silnej opozycji wobec nauki zawartej w encyklice „Humanae Vitae” Pawła VI. Adhortacja nie podejmuje bezpośredniej polemiki z przeciwnikami nauki Kościoła, lecz przedstawia pozytywny wykład całościowej nauki na temat powołania małżeństwa i rodziny. Powołanie stanowi w tym dokumencie podstawową kategorię teologiczno-moralną, wyjaśniającą i uzasadniającą istotne wymogi moralne małżeństwa i rodziny i przenoszącą życie ludzkie na poziom świętości. Powołanie ma swe źródło w Boskim planie zbawienia i objawia się wraz z dokonaniem dzieła zbawienia w Jezusie Chrystusie. Tajemnica powołania uobecnia się w dziejach ludzkości jako ukryta a zarazem objawiona w misterium Chrystusa i Kościoła. Powołanie rzuca istotne światło na stworzenie mężczyzny i kobiety czyli stworzenie rodziny opartej na fundamencie małżeństwa. Odtąd prawda antropologiczna posiada wymiar sakramentalny. Powołanie przenikając wewnętrznie rzeczywistość stworzoną, umieszcza w samej głębi bytu „nie dające się stłumić wezwanie: rodzino, stań się tym, czym jesteś” (FC 17). Bóg Stwórca i Odkupiciel powierzył człowiekowi – mężczyźnie i kobiecie- zadanie budowania rodziny mocą tej samej Miłości, przez którą istnieje świat i człowiek, oraz tej samej Miłości, którą Objawił Syn Boży na Krzyżu, ustanawiając nowy porządek stworzenia. Odtąd prawda życia ludzkiego i prawda miłości musi być odczytywana wyłącznie w świetle tajemnicy Paschalnej. To wezwanie płynące z głębi sakramentu odzywa się mocą łaski w sercu małżeństwa, w sercu męża i żony, którzy są wezwani do miłowania się tą samą Miłością, która płynie z Misterium Krzyża. Ta koncepcja powołania, wypływająca z sakramentalnego charakteru chrześcijańskiego istnienia stanowi klucz do rozstrzygania szczegółowych pytań mogących się pojawić w kontekście życia małżeńskiego. Wizja przedstawiona przez „Familiaris Consortio” jest jednorodna i charyzmatyczna, jest teologiczna i antropologiczna zarazem, dotyczy bowiem człowieka jako człowieka, a nie tylko „pewnych jednostek” ludzkich uwikłanych w sidła małżeńskie. W „Familiaris Consortio” jest jedna norma małżeńska i jedna norma rodzicielska: to jest zawsze ta sama Miłość, która z Serca Boga poprzez sakrament przenika do serca małżonków. Dlatego miłość małżeńska jest miłością rodzicielską, czyli odpowiedzialną za świętość tajemnicy zrodzenia, to jest równocześnie za świętość Boga – Stwórcy i za godność człowieka powoływanego na świat. Zarówno miłość małżeńska jak miłość rodzicielska, nie mogą istnieć bez czystości małżeńskiej. Tu leży prawdopodobnie główna przyczyna powodująca opór wobec nauki „Humanae Vitae”. „Familiaris Consortio” odrzuca wszelką manipulację antykoncepcyjna, podkreślając sprzeczność postawy antykoncepcyjnej nie tylko z prawem Bożym, ale i z istotą człowieczeństwa. Zawiera się to w twierdzeniu, które głosi, że pomiędzy prawidłowym życiem małżeńskim a antykoncepcją zachodzi nie tylko różnica moralna, lecz także antropologiczna (FC 32). Jest to surowy osąd tej praktyki, ale prawdziwy: ci, którzy stosują antykoncepcję, staczają się na poziom poniżej-ludzki.

Badania grobów okresu post-meroickiego na przykładzie cmentarzyska Haraz

Wydział Historyczny: Instytut Prahistorii

Spuścizny konserwatorów zbiorów, kierowników i dyrektorów Biblioteki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk

Artykuł prezentuje sylwetki konserwatorów zbiorów, kierowników i dyrektorów Biblioteki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (PTPN) oraz to, co po nich pozostało w postaci archiwaliów. Od momentu powstania Biblioteka PTPN gromadziła rękopisy lub całe spuścizny wybitnych osób, w tym kierujących tą placówką. Również inne biblioteki i archiwa zakładowe instytucji, z którymi byli oni związani, włączały do swych zbiorów ich materiały archiwalne. Spuścizny Ludwiki Dobrzyńskiej-Rybickiej i Ryszarda Marciniaka znajdują się zarówno w Bibliotece PTPN, jak i w Polskiej Akademii Nauk Archiwum w Warszawie Oddział w Poznaniu. Znaczna część materiałów archiwalnych Bolesława Erzepkiego trafiła natomiast do Działu Zbiorów Specjalnych Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu. Szczątkowe materiały archiwalne można też znaleźć w Archiwum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Ludwika Dobrzyńska-Rybicka) oraz w Archiwum Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu (Ludwika Dobrzyńska-Rybicka, Jan Baumgart, Aniela Koehlerówna).

Samorozwój studenta jako proces i efekt kształcenia

Idea uczenia się przez całe życie jest jedną z istotnych założeń w budowaniu społeczeństwa opartego na wiedzy. Jest również jednym z kluczowych czynników Procesu Bolońskiego. Pragnienie uczenia się przez całe życie ma na celu stworzenie społeczeństwa wiedzy. Jednakże możliwe jest to tylko wówczas, gdy wyzwolimy w jednostkach takie mechanizmy samorozwojowe jak: samopoznanie, samoocena, poczucie własnej skuteczności, samokształcenie. Uwalniają się one oraz dojrzewają jako skutek komunikacji interpersonalnej. Znaczącą rolę w rozwoju wspomnianych mechanizmów odgrywają nauczyciele akademiccy. Niniejszy artykuł zawiera rozważania teoretyczne oraz doniesienia z badań empirycznych.

Od wielkich do małych narracji. Definiowanie sztuki w kulturze płynności

Wydział Nauk Społecznych: Instytut Kulturoznawstwa

Twierdzenia o punktach stałych pewnych klas operatorów nieliniowych wraz z ich zastosowaniami

Wydział Matematyki i Informatyki

Wpływ wyciągu nart wodnych na wybrane elementy środowiska przyrodniczego i aktywność turystyczno-rekreacyjną na przykładzie Augustowa

Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych: Zakład Centrum Turystyki i Rekreacji

Ofensywa Wielkanocna 1972 (kulminacyjny punkt wojny wietnamskiej)

Wydział Historyczny: Instytut Historii