Euskal enpresen egoitza eta erabaki zentroen lekualdatzeak

Artikulu honetan euskal enpresen ikuspegitik erabaki zentroen lekualdatzeei buruzko analisi bat aurkezten dugu. Lanaren lehenengo zatian, globalizazioaren eremuan aztertuko ditugu enpresa gertakari hauek, aparteko erreferentzia bat eginez enpresa multinazionalen egiturazko ezaugarriei. Enpresa hauek estatuekin dauzkaten harremanak aztertzen ditugu bi alderdi oinarritzat hartuz: batetik enpresa multinazionalen aberriaren inguruko eztabaidan murgilduko gara, eta, bestetik, enpresa hauen egoitzak lekualdatzeak lurralde batean eragiten dituen arrazoi eta ondorioei erreparatuko diegu. Bigarren zatia, euskal ehun industrialean ari diren enpresa multinazional atzerritar eta bertakoei arreta desberdindua eskeiniz hasten da. Segidan, euskal enpresen egoitza aldaketak hartuko ditugu aztergai, zenbait euskal enpresa ez-kooperatiboen hedapen estrategiak Arrasateko kooperatiben hedapen eta multinazionalizazio ereduekin kontrajarriz. Azkenik,lana gogoeta batzuekin amaitzen da, hauen helburua, azken ondorio batzuk ematea baino haratago, garatutako gaiei buruzko eztabaida sustatzea delarik.

Kooperatibak Euskal Herrian XX. mendean

Kooperatibak Euskal Herrian XX. mendean, estatuko eta Europako testuingurua kontutan hartuz kooperatibek izan duten bilakaerari buruz hitz egiten du.Ikuspuntu orokor batetik, herrialdean kooperatiben jarduera aztertzen da eta kooperatibek Euskal Herriaren izandako influentzian gehiago sakontzen du. Gure herriko kooperatibismoaren historia eta bere ereduaren egokitasuna ikertzea litzateke lan honen helburu nagusiak.

Bizkaiko jauntxoen inguruko herri literaturaz: Plentziako 1603ko hiru esaera zahar eta "Refranes y Sentencias"-en jatorria, eta proposamen bat Arrasateko erreketaren kantuez

[EUS] Lan honetan aurkikuntza baten berri ematen dugu: Plentziako armarri batean aurkitutako hiru euskal esaera zahar (1603) aurkezten eta hizkuntzaren eta historiaren ikuspuntutik aztertzen ditugu. Hiru esaerotatik bi «Refranes y sentencias» 1596) lanean agertzen dira, eta hori datu garrantzitsua da; izan ere, Lakarrak 1996) errefrau-bilduma anonimo horren jatorriaz egindako proposamena berresteko argudio berria da. Zehazki, Bizkaiko ipar-mendebala proposatu zuen Lakarrak bildumako errefrauen jatorri gisa. Beste alde batetik, Bizkaiko ipar-mendebaleko euskararen zenbait ezaugarri baliatuta, Arrasateko erreketari buruzko zenbait kantu eremu horretan sortu zirela proposatzen dugu —zehazki, Butroeko (Gatika) dorretxearen inguruan—, hizkuntzari dagozkion argudioak historiari buruzkoekin osatuta.

La modernización urbana de Mondragón hacia 1900: la contribución de Pedro de Viteri

[ES] Pedro de Viteri (Mondragón, 1833-Biarritz, 1908) llegó a su villa natal en 1893, después de haber vivido en Francia desde que era un niño. Volvió con el ánimo de emprender una labor filantrópica que cambió la fisonomía urbana de Mondragón, imprimiendo un aire nuevo y moderno a una villa que a la sazón distaba mucho del ambiente en el que él se había movido.

Industria-kooperatiba eredua ezbaian: Fagor etxetresnak kooperatibaren porrota

Fagor Etxetresnak euskal kooperatibaren gainbehera dugu aztergai. Munduko industria-kooperatibarik handienetako bat zen Fagor. Duela 50 urte baino gehiago fundatu zuten, eta funtsezkoa izan zen gerora Mondragon Korporazioa eratu zuten kooperatibak sortzeko. Azken hamarkadatan, Fagor tokiko kooperatiba biziki hazi zen nazioartean, eta etxetresnen merkatuko korporazio multinazional bilakatu zen. Merkatu kontzentratu eta gero eta globalagoan, 2007an, hamaika mila langile inguru zituen Fagorrek, sei herrialdetako hemezortzi fabrikatan banatuta. Geroago, ordea, kanpo- eta barne-faktoreen ondorioz, bere krisialdirik larrienari aurre egin behar izan zion, eta, azkenean, 2013an, Fagorrek porrot egin zuen. Kontuan izanik Fagor munduko kooperatiba nagusienetako bat zela, porrotak beste auzi orokor bat jarri du ezbaian:langile-kooperatiben ideragarritasuna. Horregatik, garrantzi handikoa da Fagorren gainbeheraren historia eta arrazoiak aztertzea.

Erakunde lehiakorrak: beraien ezaugarri eta portaeraren ikerketa

Gradu Amaierako lan honetan Euskal Herrian dauden kooperatiben egitura orokorra azalduko da, Batz enpresaren kasuan zentratuz. Lanaren egituraketak “goitik beheranzko” ibilbidea jarraitu du, hau da, irakurlea testuinguruan sartzeko asmoarekin, lehenengo eta behin Kooperatiba zer den azaltzen da, ondoren Euskal Kooperatiben analisi orokorra egiten da eta azkenik Batz enpresaren kasua aztertzen da sakonki. Lan hau lau ataletan eta hainbat azpiataletan banatuta dago: Lehenengo atala Kooperatiben kontzeptu orokorrei dagokio, bigarren atalean Batz-en bilakaera aztertzen da, hirugarrenean, enpresak gaur egun duen egoera analizatzen da eta azkeneko atalean Batz-en etorkizun posiblea aztertzen da. Lanari amaiera emateko ateratako ondorioak azalduko dira eta erabilitako informazio iturrien kontsulta egin ahal da.

Pertsonen kudeaketa enpresa kooperatibetan

-EUSKERA- Gradu Amaierako Lan honen helburua, pertsonen kudeaketa enpresa kooperatiba baten ikuspuntutik aztertzea da. Horretarako, Mondragon Kooperatibak eta bereziki Maier Taldeak kudeaketa hori aurrera eramateko erabilitako bideak eta emaitzak ikertzean oinarrituko da. Aspektu teorikoan oinarritutako ikerlanak, agerian usten du enpresa egoki baten funtzionamendurako bertatik sortutako irabaziek baino garrantzi handiagoa duela antolakuntzak. Hauen baitan, langileak nagusitzen direlarik. Hori dela eta, erakundearen ardatza direnen asetasuna eta motibazioa sorraraztea ezinbestekoa da, bai bazkide diren bai bazkide ez direnen langileetan. Maierrek urteetan zehar komunikazioa, heziketa edota parte-hartzea sustatzen duten bezalako tresna eta ekintzetan egindako aurrerapausoek langileriaren asetasun eta motibazioan hobekuntzak ekartzeaz gain, abantaila lehiakorrak eskuratzeko aukera eman dizkio. Ikerketa hau Maierreko arduradunetako bati eginiko sakoneko elkarrizketa batean oinarriturik dago. Halaber, aurretiaz egindako beste ikerketa batzuetan funtsaturik dago. Pertsonen kudeaketa, geroz eta garrantzi handiagoa hartzen dabilen garaietan, enpresa kooperatiba nahiz enpresa ez kooperatiben artean, eraldaketa ziklo jarraitua bezala definitu daiteke. Langileen asetasuna etengabe bilatzeko egokitzapenak edota aldaketak burutzea ezinbestekoa dutelarik.