Rozwój technologiczny samolotów myśliwskich, a ich taktyka w Royal Air Force oraz US Army Air Force na zachodnioeuropejskim tetrze działań operacyjnych podczas II wojny światowej w latach 1939 – 1944

Wydział Historyczny: Instytut Historii

Buland al-Ḥaydarī – poeta pokolenia prekursorów współczesnej poezji arabskiej. Interpretacja twórczości

Głównym celem dysertacji jest interpretacja twórczości Bulanda al-Ḥaydarīego (iracki poeta kurdyjskiego pochodzenia (1926-1996)). Utwory Al-Ḥaydarīego zawierają w sobie charakterystyczne cechy współczesnego wiersza arabskiego. Opisują ponadto najważniejsze historyczne, społeczne i osobiste doświadczenia literackiego pokolenia tego poety, jak również innych członków społeczności arabskiej w okresie po II wojnie światowej. Praca doktorska składa się z dwóch części. Pierwszą część poprzedza krótki opis stanu badań nad liryką Al-Ḥaydarīego. W pierwszym jej rozdziale przedstawiono życiorys i biografię literacką poety oraz wyjaśniono pojęcia takie jak: ‘współczesna poezja arabska’, ‘wolna poezja’, ‘poemat prozą’ czy ‘ruch wolnej poezji’. Wspomniano również o głównych nurtach w poezji arabskiej w latach 50. i 60. XX w., jak również ukazano sposób, w jaki modernistyczni poeci postrzegali poezję. Natomiast w drugim rozdziale przedstawiono pokrótce charakterystyczne cechy (stylistyczne, składniowe i melodyczne) współczesnego wiersza arabskiego i zilustrowano je fragmentami utworów Al-Ḥaydarīego. Druga część dysertacji składa się z pięciu rozdziałów. W każdym z nich przedstawiono jeden lub kilka głównych motywów oraz ich różne warianty: w pierwszym rozdziale – motyw miłość, w drugim – motyw istnienia (życie i śmierć), w trzecim – motywy ojczyzny, obczyzny, zaangażowania społecznego twórcy i jego wyobcowania, w czwartym – motyw przestrzeni (np. dom, droga, raj, piekło) oraz w piątym – motyw czasu (przeszłość, teraźniejszość, przyszłość).

Niemieckie lotnictwo myśliwskie. Koncepcja i realizacja w latach 1939-1945

Wydział Historyczny

Warianty realizacji austriackości w wybranych autorów (Joseph Roth, Stefan Zweig, Franz Theodor Csokor i Ődön von Horváth) w odniesieniu do kategorii granicznych starego i nowego świata

Wydział Neofilologii:Instytut Filologii Germańskiej

In Search of Social Justice: Current Developments in Higher Education and the Labour Market in Bulgaria

The discussions about social justice date from ancient times, but despite the enduring interest in the topic and the progress made, we are still witnessing injustices throughout the world. Thus, the search for social justice, under some form, is an inseparable part of our lives. In general, social justice may be considered as a critical idea that challenges us to reform our institutions and practices in the name of greater fairness (Miller 1999, p. x). In political and policy debates, social justice is often related to fair access (Brown, 2013) but at the same time its meanings seem to vary when we consider different definitions, perspectives and social theories (Zajda, Majhanovich, & Rust, 2006). When seen in the context of higher education, social justice appears in relevant literature as a buzzword (Patton, Shahjahan, Riyad, & Osei-Kofi, 2010). Within the recent studies of higher education and public debates related to the development of higher education, more emphasis is placed on the link between higher education and the economic growth and how higher education could be more responsive to the labour market demands, and little emphasis has been put on social justice. Given this, the present study attempts to at least partially fill the gap with regard to this apparently very topical issue, especially in the context of the unprecedented worldwide expansion of higher education in the last century (Schofer & Meyer, 2005), an expansion that is expected to continue in the next decades. More specifically, the expansion of higher education intensified in the second part of the 20th century, especially after World War II. It was seen as a result of the intertwined dynamics related to demographic, economic and political pressures (Goastellec, 2008a). This trend undoubtedly contributed to the increase of the size of the student body. To illustrate this trend, we may point out that in the period between 2000 and 2007, the number of tertiary students in the world increased from 98,303,539 to 150,656,459 (UNESCO, 2009, p. 205). This growth occurred in all regions of the world, including Central and Eastern Europe, North America and Western Europe, and contributed to raising the number of tertiary graduates. Thus, in the period between 2000 and 2008, the total number of tertiary graduates in the European Union (EU) 27 increased by a total of 35 percent (or 4.5 percent per year). However, this growth was very uneven, ranging from 21.1 percent in Romania to 0.7 percent in Hungary (European Commission working staff document, 2011). The increase of the number of students and graduates was seen as enhancing the social justice in higher education, since it is assumed that expansion “extends a valued good to a broader spectrum of the population” (Arum, Gamoran, & Shavit, 2007, p. 29). However, concerns for a deep contradiction for 21st-century higher education also emerged with regard to its expansion.

Osobliwości środkowoeuropejskiej przestrzeni literackiej: ironiczni moraliści i ludyczni myśliciele

Autorka, stawiając pytanie o zasadność pojęcia Europy Środkowej, przypomina historię różnic poglądowych pomiędzy czeskimi a polskimi uczonymi na temat (nie)istnienia wspólnoty na tym terytorium: ci pierwsi w XIX wieku głosili ideę panslawizmu, w 30-tych latach XX wieku potrzebę syntezy kultur i literatur słowiańskich, a po II wojnie światowej przeciwstawiali słowiańskość Zachodowi, co wywoływało krytykę tych drugich. Stąd wynika odmienne rozumienie obszaru środkowoeuropejskiego – w Czechach przeważnie lokowanego w granicach Austro-Węgier, zaś w Polsce pojmowanego znacznie szerzej. Natomiast pewnego rodzaju spójny wyróżnik Europy Środkowej można znaleźć w literaturze, przytaczany bywa szczególnie gatunek powieści (np. Kafki, Haška, Musila, Gombrowicza), poprzedzony – jak przypomina autorka – polską gawędą i popularnym w Polsce szkicem fizjologicznym. Zawarty w nich element humoru, przeszedł w stadium satyry, a następnie groteski, tworząc dzięki temu niepowtarzalny odcień humoru środkowoeuropejskiego, często określanego jako drugi wyróżnik omawianego terytorium. Zdaniem autorki, środkowoeuropejska specyfika ściśle związana jest z kodem euroatlantyckim, a w tym właśnie kontekście zawsze powinna być rozpatrywana.

Prawa człowieka w kontekstach kulturowych

The power of human rights idea and its expansion are connected with the experience of so far unprecedented pain and cruelty caused by man to man during the Second World War. Doctrine of legal positivism strenghtened totalitarian systems. One of the essential goals that were set by totalitarian systems was ethnic cleansing within both one’s and subjugated communities. To achieve this goal, concentration camps were established. This Second World War’s events gave raise to a question: does the common morality of the whole mankind exist? The Nuremberg Trials based on conviction that this common morality of the whole mankind exists. In this lawsuits Nazis were on trials for mass murder and crimes against humanity despite the fact that this crimes did not exist as a criminal offences in international law of that time. Lawyers of Nazis argued that their clients should not have been on trials for crimes against humanity because the rule “lex retro non agit” (“the law does not operate retroactively”) should have been in force. International Military Tribunal dismissed this argument – it was stated they tried Nazis are responsible for acts resulting from breach of the natural law. Therefore, the primacy of natural law over civil law (was approved and they admitted that morality and law are essential components of international reality. Since The Nuremberg Trials, the process of making international relations more ethical proceeded consistently through positivisationi.e. introducing human rights ideas to civil law (this issue is included in the Part I of the book: Positivisation of human rights idea). In this way, contemporary human rights as civil law arose, established on the basis of international agreement. Using them in order to legitimize and validate humanitarian interventions undertaken in various parts of the world became the common standard. However, positivisation of human rights idea did not mean that one common paradigm was accepted. Many interpretation of human rights arose and many new human rights formed in concrete cultures. It gives raise to a question about validity of interventions especially in the context of cultural differences in various parts of the world that influence perception, understanding and interpretation of human rights (this issues are discussed in Part II of this book). At present human rights are not only relativized to cultural contexts but undergo semantic changes as a result of globalisation process as well (Part II of the book: Human rights idea vs globalisation). Moreover, the propositions of establishing institutions and global structures that would strengthen human rights idea appear, interalia new propositions of citizenship defining (ujmowanie jako definiowanie)in response to a decreasing role and significance of nation states in the age of globalization. The idea of human rights dominated present-day law, culture and daily life both in local and global dimension. Human rights issue became essential for philosophy, especially political philosophy.

Działalność polityczno-społeczna prof. Stefana Dąbrowskiego (1877-1947)

Wydział Historyczny: Instytut Historii

Wilno-Vilnius. Polskie i litewskie reprezentacje miasta po roku 1990

Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej: Instytut Filologii Polskiej