Euskarazko denbora-egiturak etiketatzeko gidalerroak v1.0

To interpret the temporal information on texts, a mark-up language that will code that information is needed, in order to make that information automatically reachable. The most used mark-up language is TimeML (Pustejovsky et al., 2003), which has also been choosen for Basque. In this guidelines we present the Basque version of ISO-TimeML (ISO-TimeML working group, 2008). After having analysed the tags, attributes and values created for English, we describe the most appropriate ones to represent Basque time structures’ information.

Euskarazko denbora-egiturak etiketatzeko gidalerroak v2.0

[EN]To interpret the temporal information on texts, a mark-up language that will code that information is needed, in order to make that information automatically reachable. The most used mark-up language is TimeML (Pustejovsky et al., 2003), which has also been choosen for Basque. In this guidelines we present the Basque version of ISO-TimeML (ISO-TimeML working group, 2008). After having analysed the tags, attributes and values created for English, we describe the most appropriate ones to represent Basque time structures’ information.

Rol semantikoen etiketatze automatikoa : rol multzoak eta hautapen murriztapenak

158 p. : graf.

Erreferentziakidetasun-sareen etiketatze-metodologia EPEC Corpusean tratamendu konputazionalari begira

Libro-homenaje editado por Mª José Ezeizabarrena y Ricardo Gómez

Zeinu-lengoaia eskuliburua : haur hezkuntza.

Tras una reflexión teórica sobre el acercamiento a la sordera en los centros educativos que incorporan alumnado con deficiencia auditiva se presenta una propuesta curricular con orientaciones para realizar las oportunas adaptaciones en las programaciones de ciclo para dicho alumnado. Se incluye un manual de signos para educación infantil que recoge el vocabulario que a nivel de lenguaje escrito, aparece en los diferentes libros y materiales que se utilizan en esta etapa. Se trata de un manual accesible y manejable que pretende facilitar el aprendizaje de la lengua de signos a las niñas y niños con sordera profunda, a sus familias y al profesorado de los centros ordinarios donde están escolarizados.

Zeinu-lengoaia eskuliburua : lehen hezkuntza : lehen zikloa.

Tras una reflexión teórica sobre el acercamiento a la sordera en los centros educativos que incorporan alumnado con deficiencia auditiva se presenta una propuesta curricular con orientaciones para realizar las oportunas adaptaciones en las programaciones de ciclo para dicho alumnado. Se incluye un manual de signos para educación primaria, primer ciclo, que recoge el vocabulario que a nivel de lenguaje escrito, aparece en los diferentes libros y materiales que se utilizan en este ciclo. Se trata de un manual accesible y manejable que pretende facilitar el aprendizaje de la lengua de signos a las niñas y niños con sordera profunda, a sus familias y al profesorado de los centros ordinarios donde están escolarizados.

Itzulpen automatikorako tresnen egokitzapena euskararako: post-edizioa, ebaluazioa eta aurre-edizioa

Proiektu honetan zehar Itzulpen Automatikoa eta horren inguruko tresnen inguruan jorratu da. Lengoaia Naturalaren Prozesamendua eta itzulpen automatikoa ikasi eta aztertu egin dira ikuspuntu zabal batetik. Itzulpen automatiko orokorraz eta horren aplikazio mota desberdinetatik gain, bestelako kontzeptuak ere tratatu dira, hala nola, itzulpenean laguntzeko tresnak, itzulpen automatikoaren ebaluazioa eta itzulpen automatikorako testuen aurre-edizioa eta post-edizioa. Ikasketa- eta aztertze-prozesu horretaz gain, erlazionatuta dauden tresnak erabili edota moldatu egin dira euskararako itzulpen automatikoan barne. Hiru atal nagusi nabarmendu daitezke: Lehenengo, OmegaT, itzulpenean laguntzeko softwarea, moldatu da Matxin euskararako itzultzaile automatikoa gehituz. Gainera, IXA Taldearen eta Euskal Wikipediaren arteko kolaborazio-lanean, Wikipediako artikuluak eskuratu, itzuli eta igotzeko aukera egokitu zaio OmegaT-ri eta horren erabilera sustatu da Euskal Wikipediako komunitatean eta UPV/EHUko Informatikako ikasle eta irakaslegoaren artean. Bestalde, lan honetaz baliatuz, OmegaT-k sortzen dituen itzulpen-memoriak, Matxin-en itzulpenen gaineko post-edizioan oinarrituak, eskuratzeko modu bat egin da, horiekin Matxin-en funtzionamendua hobetu ahal izateko. Ondoren, Asiya programan integratu egin da euskara. Asiya-k itzulpen automatikoaren ebaluazio eta meta-ebaluazioak egin ditzakeen aplikazioa da. Hainbat metrika aztertu dira euskara aztertzeko balio ote duten begiratzeko. Besteen artean, lau metrikari euskara gehitzeko saiakera egin nahi izan da IXA Taldeko euskarazko testuen analizatzaile batek eskainitako informazio sintaktikoa gehituz, baina bi metrika soilik egokitu ahal izan dira. Azkenik, DiSeg esaldi-segmentatzailea erabili egin da gaztelerazko corpus baten gainean esaldi luzeak banatzeko. Aurre-edizio hori eta gero itzuli egin dira eta Asiya erabiliz emaitzen ebaluazioa eta konparazioa egin dira, esaldi laburragoekin itzulpen automatiko eraginkorragoa lortzen oten den aztertzeko.

Escultura en los años 90 en el País Vasco: reconfigurando el pasado-presente

[ES] La creación escultórica en el País Vasco durante los años noventa se siguió nutriendo del entramado creativo de la década anterior, mientras se iban difuminando los últimos coletazos programáticos de la posmodernidad. Los jóvenes artistas de esta última década no plantean lenguajes originales, ni plantean la búsqueda de temáticas inéditas, simplemente se aboga por ubicarse en un marco espacial y temporal que les permita seguir creando en base a procesos anteriores, pero con perspectivas que les sirvan para analizar y experimentar las situaciones enclavadas en el presente.

A methodology for the semiautomatic annotation of EPEC-RolSem, a basque corpus labeled at predicative level following the PropBank-Verb Net model

In this article we describe the methodology developed for the semiautomatic annotation of EPEC-RolSem, a Basque corpus labeled at predicate level following the PropBank-VerbNet model. The methodology presented is the product of detailed theoretical study of the semantic nature of verbs in Basque and of their similarities and differences with verbs in other languages. As part of the proposed methodology, we are creating a Basque lexicon on the PropBank-VerbNet model that we have named the Basque Verb Index (BVI). Our work thus dovetails the general trend toward building lexicons from tagged corpora that is clear in work conducted for other languages. EPEC-RolSem and BVI are two important resources for the computational semantic processing of Basque; as far as the authors are aware, they are also the first resources of their kind developed for Basque. In addition, each entry in BVI is linked to the corresponding verb-entry in well-known resources like PropBank, VerbNet, WordNet, Levin’s Classification and FrameNet. We have also implemented several automatic processes to aid in creating and annotating the BVI, including processes designed to facilitate the task of manual annotation.

Sistema konkurrenteak simulatzeko kernel bat: multiprozesadore sistemak

Jarraian, hainbat hilabetetan zehar garatutako proiektuaren deskribapena biltzen duen memoria dugu eskuragarri. Proiektu hau, sistema konkurrenteen simulazioan zentratzen da eta horretarako, mota honetako sistemen arloan hain erabiliak diren Petri Sareak lantzeaz gain, simulatzaile bat programatzeko informazio nahikoa ere barneratzen ditu. Gertaera diskretuko simulatzaile estatistiko batean oinarrituko da proiektuaren garapena, helburua izanik Petri Sareen bidez formalizatzen diren sistemak simulatzeko softwarea osatzea. Proiektuaren helburua da objektuetara zuzendutako hizkuntzaren bidez, Java hizkuntzaren bidez alegia, simulatzailearen programazioa erraztea eta ingurune honen baliabideak erabiltzea, bereziki XML teknologiari lotutakoak. Proiektu hau, bi zati nagusitan banatzen dela esan daiteke. Lehenengo zatiari dagokionez, konputazio munduan simulazioa aurkeztu eta honi buruzko behar adina informazio emango da. Hau, oso erabilgarria izango da programatuko den simulatzailearen nondik norakoak ulertu eta klase desberdinen inplementazioa egin ahal izateko. Horrez gain, zorizko aldagaiak eta hauen simulazioa ere islatzen dira, simulazio prozesu hori ahalik eta era errealean gauzatzeko helburuarekin. Ondoren, Petri Sareak aurkeztuko dira, hauen ezaugarri eta sailkapen desberdinak goraipatuz. Gainera, Petri Sareak definitzeko XML lengoaia erabiliko denez, mota honetako dokumentu eta eskemak aztertuko dira, hauek, garatuko den aplikazioaren oinarri izango direlarik. Bestalde, aplikazioaren muin izango diren klaseen diseinu eta inplementazioak bildu dira azken aurreko kapituluan. Alde batetik, erabili den DOM egituraren inguruko informazioa islatzen da eta bestetik, XML-tik habiatuz lortuko diren PetriNet instantziak maneiatzeko ezinbestekoak diren Java klaseen kodeak erakusten dira. Amaitzeko, egileak ateratako ondorioez gain, proiektuaren garapen prozesuan erabili den bibliografiaren berri ere ematen da.

Funtzio sintaktikoen gold estandarra eskuz etiketatzeko gidalerroak

[EN]In this report we present the tags we use when annotating the gold standard of syntactic functions and the decisions taken during its annotation. The gold standard is a necessary resource to evaluate the rulebased surface syntactic parser (the one based on the Constraint Grammar formalism), and, moreover, it can be useful to develop and evaluate statistical parsers. The tags we are presenting here follow the Constraint Grammar (CG) formalism (Karlsson et al., 1995). In fact, last experiments show that good results have been obtained when parsing with CG (Karlsson et al., 1995; Samuelsson and Voutilainen,1997; Tapanainen and Järvinen, 1997; Bick, 2000).

Interacción y programación de trayectorias de robot industrial tipo SCARA.

[ES]En el desarrollo de este Trabajo de Fin De Grado (TFG) en el curso 2014-2015 se ha trabajado con un robot de tipo SCARA, muy utilizado en la industria. El objetivo era analizar su cinemática y programar trayectorias que el robot pudiera realizar. En primer lugar se ha llevado a cabo un estudio del Estado del Arte, en el que se describe la robótica industrial y su desarrollo histórico hasta nuestros días, desarrollo que presenta un futuro prometedor. Además, se han descrito las particularidades que atañen al SCARA: sus características, su relevancia y su historia. En cuanto al robot, previamente se ha realizado un análisis cinemático del SCARA. Mediante métodos matriciales se han resuelto los problemas de posiciones y velocidades, para luego programarlas en MATLAB. Una vez comprendida su cinemática, se ha interactuado con él en el taller para poder entender su funcionamiento, sus componentes y su control. Después, con los conocimientos que se han adquirido, se han programado varias trayectorias usando el lenguaje del robot, el lenguaje V+, para finalmente ejecutar esos movimientos. El Trabajo se completa con la descripción de las tareas mediante un diagrama de Gantt, el presupuesto, la declaración de gastos y el análisis de riesgos.

While programak: konputagarritasun teoria oinarritzeko tresna

Konputagarritasun Teoriaren asmoa sistema konputazionalen muga teorikoak aztertzea da. Bere helburu nagusia problemak konputagarri eta konputaezinen artean bereiztea da, problema konputagarria ebazpide informatikoa onartzen duenari deitzen diogula kontuan hartuta. Emaitza horiek garatzeko konputagailu eredu abstraktu erabiliena, historikoki, Turing-en Makina izan da. Ingeniaritza Informatikoko ikasleek eredu abstraktuaren eta konputagailu errealen artean distantzia dagoela nabari dezakete, horregatik programaziotik hurbilago dagoen eredu bat erabiltzea egokiagoa da, while programak hain zuzen ere. While programekin Turingen makinekin ebazten diren problema berak ebazten dira. Aldiz, while programak erabiltzen askoz errazagoak dira, batez ere aurretik informatika errealean esperientzia duten pertsonentzat, lengoaia agintzaile klasikoen programen itxura hartzen baitute. Testu honek while programak erabiltzen ditu, behar denean hauek birformulatuz eta beraien abantailak aprobetxatuz, konputazioa sinbolo arbitrarioen manipulazioaren baitan definituta gera dadin. Horrela, errealitate informatikotik askoz hurbilagoa egongo da. While programak zer diren eta nola erabiltzen diren zehaztasunez azaltzen da, eta gainera, beste agindu edo datu-mota batzuk gehitzea zergatik ez den beharrezkoa justifikatzen da.

ModeS TimeBank: un corpus TimeBank del español moderno

Con el objetivo de representar y analizar grandes cantidades de fuentes históricas textuales en un Sistema de Información Geográfica (SIG), se ha creado ModeS TimeBank. ModeS TimeBank es un corpus del español moderno (s. XVIII) anotado con información semántica temporal, eventiva y espacial, donde destaca el uso de los lenguajes de marcado TimeML y SpatialML. El corpus es además relevante no sólo por su datación e idioma sino por su dominio ya que está enmarcado en la temática de las redes de cooperación. El presente artículo pretende describir cómo se ha creado el corpus y qué criterios se han tenido en cuenta en su creación, además de señalar el alcance y las aplicaciones de ModeS TimeBank

Applying semantic knowledge to the automatic processing of temporal expressions and events in natural language

This paper addresses the problem of the automatic recognition and classification of temporal expressions and events in human language. Efficacy in these tasks is crucial if the broader task of temporal information processing is to be successfully performed. We analyze whether the application of semantic knowledge to these tasks improves the performance of current approaches. We therefore present and evaluate a data-driven approach as part of a system: TIPSem. Our approach uses lexical semantics and semantic roles as additional information to extend classical approaches which are principally based on morphosyntax. The results obtained for English show that semantic knowledge aids in temporal expression and event recognition, achieving an error reduction of 59% and 21%, while in classification the contribution is limited. From the analysis of the results it may be concluded that the application of semantic knowledge leads to more general models and aids in the recognition of temporal entities that are ambiguous at shallower language analysis levels. We also discovered that lexical semantics and semantic roles have complementary advantages, and that it is useful to combine them. Finally, we carried out the same analysis for Spanish. The results obtained show comparable advantages. This supports the hypothesis that applying the proposed semantic knowledge may be useful for different languages.