Małżeństwa wiejskie w Polsce lat osiemdziesiątych. Szkic historyczny

In the article I present the structure of rural marriage in Poland of the 80-ies. I analyse basic factors of marriage mating, especially the reasons for getting married. Among the most important reasons are: love, material reasons, friendship, prestige, social position, sex. The article includes also the results of the research on marriage durability (stability), and also on factors influencing the marriage success or failure.

Z recepcji Retoryki Arystotelesa w Bizancjum

The paper deals with the reception of Aristotle’s definition of rhetoric (Rhet. I 1355b26–27) in several Byzantine commentators of Hermogenes’ and Aphthonius’ treatises. A justification of critical interpretation of this definition is to be found in the commentaries of Troilus and Athanasius (4th/5th century) as well as Sopatros (6th century) and Doxapatres (11th century), Maximus Planudes (13th/14th century) and several anonymous commentators. The Byzantine tradition has found Aristotle’s definition of rhetoric to be all too theoretical and insufficiently connected to practical activity, which Byzantium identified with political life.

ΑΝΑΛΥΣΙΣ ΠΕΡΙ ΤΑ ΣΧΗΜΑΤΑ. Restoring Aristotle’s Lost Diagrams of the Syllogistic Figures

The article examines the relevance of Aristotle’s analysis that concerns the syllogistic figures. On the assumption that Aristotle’s analytics was inspired by the method of geometric analysis, we show how Aristotle used the three terms (letters), when he formulated the three syllogistic figures. So far it has not been appropriately recognized that the three terms — the major, the middle and the minor one — were viewed by Aristotle syntactically and predicatively in the form of diagrams. Many scholars have misunderstood Aristotle in that in the second and third figure the middle term is outside and that in the second figure the major term is next to the middle one, whereas in the third figure it is further from it. By means of diagrams, we have elucidated how this perfectly accords with Aristotle's planar and graphic arrangement. In the light of these diagrams, one can appropriately capture the definition of syllogism as a predicative set of terms. Irrespective of the tricky question concerning the abbreviations that Aristotle himself used with reference to these types of predication, the reconstructed figures allow us better to comprehend the reductions of syllogism to the first figure. We assume that the figures of syllogism are analogous to the figures of categorical predication, i.e., they are specific syntactic and semantic models. Aristotle demanded certain logical and methodological competence within analytics, which reflects his great commitment and contribution to the field.

Antyk i współczesność: wokół pragmatyki tekstu antycznego (1Tm 1, 17). Z badań nad tradycją antyczną na Górnym Śląsku

The article presents an interpretation of the Soli Deo honor et gloria inscription from the fronton of the metropolitan cathedral of Christ the King in Katowice. The interpretation of the text depends on whether the word soli is taken as solely attributive or also as predicative. Given both the ancient and the contemporary historical and cultural contexts the former appears more plausible.

Motyw listu w komediach Plauta

The article presents an analysis of letters found in Plautus' comedies. Dividing the correspondence into that which is read and that which is not read on the stage and into the authentic and falsifed, presents its structures, studies its coherence and defnes dependencies between the type of a letter and the role it plays in the comedy.

Motyw rozpoznania a sposób prezentacji postaci kobiecych w palliacie

The article shows how the recognition infuences on the way that female characters are presented in palliata. This motif is very common in Plautus’ and Terence’s comedies. It can be said that anagnorismos enables the introduction of women on the stage and is not at variance with antique customs and decorum.

Sybilla współczesna. Motywy sybillińskie w literaturze XX wieku

The paper deals with some instances of exploiting the theme of the Sibyl in twentieth century literature, e.g. T.S. Eliot’s The Waste Land, J. Joyce’s Ulysses, M. Butor’s The Modifcation, P. Lagerkvist’s The Sibyl, W. Golding’s The Double Tongue.

Problem ubóstwa w Unii Europejskiej

The issues of poverty, famine and malnutrition mainly concern underdeveloped regions. Yet in recent years the proportion of the population threatened with poverty and social exclu- sion has been growing not only in these regions but also in developed areas, including the EU. The issue of poverty is additionally related to demography. In this context, the aging popula- tion of West European countries is worrisome, as the elderly are one of the groups particularly threatened by poverty, and their number continues to grow. Appreciating the gravity of this is- sue, the European Commission considers the fight against poverty to be one of the basic five directions established in the Europe 2020 strategic document.

Autoryzacja w praktyce nowych mediów w dobie kryzysu systemu prawa prasowego

Assuming that a crisis infers the collapse of old values while the new ones to replace them have not developed yet, one can ponder whether we are witnessing a crisis of press law in Po- land or not. Taking into consideration the gravity and scope of criticism of the current press law act and the repeated attempts to alter the existing legal status quo, it could be said that we are facing a permanent crisis in the press law system in Poland, and, consequently, of the whole media policy. The paper tries to verify this hypothesis on the example of one of the ele- ments of the press law, namely that of authorization.

Paradygmatyczny u(ś)cisk wychowania. Zarys koncepcji ujęcia paradygmatu nauki jako widowiska kulturowego

Celem artykułu jest zarys koncepcji paradygmatu nauki sprowadzonego do widowiska kulturowego. Zasadniczymi kontekstami dla naszych rozważań sa definicje paradygmatu podane przez T. S. Kuhna i Z. Kwiecińskiego. W nawiązaniu do nich zostanie wyłonionych siedem faz rozwoju/przekształceń paradygmatu, następnie sięgniemy do jego odniesień naukowych i mitycznych powiązanych z technologią, z różnymi formami i funkcjami rytuału oraz z procesem rytualizacji. W wyniku zebranych tutaj informacji dojdziemy do stanowiska, z którego może wynikać, że paradygmat nauki jest widowiskiem społeczno-kulturowym. Zestawione tutaj wnioski pozwolą nam przejść do przykładu związanego z wychowaniem, - z paradygmatem wychowania i wyjaśnić sobie, na czym polega – zgodnie z tytułem artykułu – różnica między uściskiem a uciskiem wychowania. Całość kończy podsumowanie, w którym omówimy związek technologii rytualizacji i polityczności z władzą oraz zestawię w punktach informacje na temat paradygmatu. (PS – w tytule u(ś)cisk można tłumaczyć: ucisk/uścisk)

Masturbacja w świetle katolickiego spojrzenia na ludzką płciowość

Masturbacja jako zagadnienie naukowe nadal budzi kontrowersje. Autor niniejszego artykułu prezentuje ten temat w szerokim kontekście współczesnej psychologii, pedagogiki i innych dyscyplin wiedzy zajmujących się ludzką egzystencją. Moralny wymiar masturbacji musi być rozpatrywany świetle problematyki ludzkiego bycia, ponieważ tylko w takiej perspektywie można stworzyć uzasadnioną opinię o tej delikatnej kwestii.

„Wyłanianie” się podmiotu w autopojetycznie pojmowanej szkole

Istotą artykułu jest dookreślenia podmiotowości w systemie autopojetycznym, jakim może być szkoła. Na początku postaramy się dookreślić znaczenie rozumienia podmiotu i podmiotowości. Przy czym, poszukując ich źródłowych odniesień odwołamy się do myśli Arystotelesa i Kartezjusza, by następnie poddać je krytyce jako niespełnionych oczekiwań nowożytnej i współczesnej cywilizacji. Jednak, powołując się dalej na poglądy M. Heideggera w tym temacie, okazuje się, że podmiot może być traktowany zgoła inaczej niż opisuje to literatura przedmiotu. Przybliżając zatem inne ujęcie podmiotu, postaramy się wykazać, że wyłania się on na styku jego związku z osobowością, co sugeruje, że to właśnie kształcenie i kształtowanie powinno być traktowane jako najważniejsza dziedzina ludzkiej wiedzy. Dopełnienie tej tezy będzie zatem wymagało wyjaśnienia takich pojęć, jak: osobowość i praktyka edukacyjna. I skoro zatem praktyka edukacyjna jest tak istotna i dla kształtowania osobowości, i wyłaniania się podmiotu, to w dalszej części naszej wypowiedzi położymy nacisk na zinstytucjonalizowaną formę praktyki edukacyjnej czyli nauczanie klasowo-lekcyjne, traktowane jako układ autopojetyczny. Wyjaśnienie znaczenia tego układu będzie stanowić kolejną fazę toczonych tutaj rozważań, a ich celem będzie obrona poglądu, że to, co zostanie „wniesione” do klas szkolnych w postaci zasobów i reguł na początku każdego roku szkolnego, będzie się przekładać na kształtowanie i kształcenie osobowości, i tym samym na możliwości samodoświadczania „Się” podmiotowości. Ponieważ pogląd ten może budzić pewne zastrzeżenia, toteż powołamy się na pewne rozważania dotyczące istnienia tzw. podmiotu rekonstruującego, a więc takiego, który wpisany jest w sens istnienia np. projekcji filmowej, spektaklu teatralnego, czytanej książki.

Wokół problemów doradztwa w szkole. Percepcja pomocowych funkcji szkoły w narracjach rodzicielskich

The text titled Around the problems of school counseling. The perception of school supporting functions in parental narratives raised the issue of psycho-pedagogical support (which are part of variousforms of counseling) taking place in public education. Social contexts of school functioning were referred to the three-step model of school counseling, where the components are: student problem identification, psycho-pedagogical intervention and support in consolidating and strengthening the student's ongoing changes (preparing for independence). Practical dimension of this model is trying to introduce new formal regulations of the psycho-pedagogical aid at school, which define the potential aid recipients (students with special educational needs, parents, teachers), its organizational formsand general principles. In the context of these provisions the qualitative analysis of school supporting functions is shown in the point of view of parents (the research illustration with the use of narrative interview technique), which identified a series of controversies and dilemmas in realization of broader institutional psycho-pedagogical aid.

Wpływ środków dydaktycznych na proces twórczego rozwiązywania problemów

The paper analyses the present state of knowledge on the influence of the didactic aids on the process of creative problem solving. The author suggests a new methodological approach to the research in this field. Results of the educational experiment carried out are also presented. Basing on those results the author tries to establish precisely the regularities appearing in different phases of problem solving. In order to make the theory closer to teacher practice a number of conclusions and practical directives have been included.

Sytuacja społeczna ludzi starych jako problem pedagogiczny

In the article were presented results and analysis of searches of social situation of older people. A general purpose of searches was to qualify outer impulses which are components of aspect of social situation and that how it is accepted by older people and how it stimulates their activity. Learning of social situation of older people allows to qualify specific methods of work with them on base of pedagogics.