Favela e Natureza: Aproximações sobre a dimensão ambiental no Chapéu Mangueira e Babilônia

O presente trabalho tem por objetivo analisar o impacto de uma política de desenvolvimento no que diz respeito ao desenvolvimento sustentável e sua influência na dinâmica das favelas do Chapéu Mangueira e Babilônia localizadas na cidade do Rio de Janeiro. A investigação utilizou a etnografia como bússola a fim de orientar o caminho da pesquisa. Três meses morando na favela proporcionou as observações necessárias para a construção etnográfica na qual esta fundamentada a investigação. O processo constatou como historicamente as relações dos moradores com a natureza foram construídas num modelo de desenvolvimento baseado nos saberes locais e na ação coletiva. Contrastando com a atual conjuntura de desenvolvimento urbano, preocupada em seguir modelos globais de sustentabilidade. É sobre esta dualidade onde a pesquisa encontra seu corpo teórico e seu aporte às realidades sócio-ambientais dos territórios de periferia, resgatando através das vozes dos moradores, como a população construiu percepções e relações com a natureza que se representam na arquitetura, na música, nos primeiros empreendimentos comunitários e nas estratégias para a conservação de áreas naturais. A favela sustentável, antes de ser chamada assim, se caracterizou por ser um território dissidente, discriminado e perseguido pelo Estado, na atualidade é resgatado e visibilizado numa coiuntura global na qual existe uma preocupação por estabelecer relações mais responsáveis com a natureza.

Caverna

Este trabalho apresenta os processos de pesquisa teórica e produção visual de forma entrelaçada, a partir da experiência em uma residência artística vivida na casa da minha bisavó onde resido. A dissertação divide-se em três capítulos: o primeiro consiste em uma construção metodológica a partir da diluição das fronteiras entre os campos da antropologia e da arte; o segundo é dedicado a tratar de algumas questões que motivaram a produção da instalação Caverna (2014) e outras suscitadas durante esse processo; e, por fim, o terceiro capítulo trata de uma mudança no modo de perceber a própria residência, estimulada pelas ideias de devir e ritornelo criadas por Deleuze e Guatarri, além de apresentar o processo de criação da instalação Escritura (2015).

Discurso sociológico da modernidade

O que se pretende nesta tese é fazer uma arqueologia da sociologia, tendo como objeto principal de análise aquilo que chamaremos de seu discurso, o discurso sociológico da modernidade, procurando mostrar o vínculo substancial da sociologia com a episteme da modernidade, especialmente na figura do homem duplo empírico-transcendental: a sociologia seria, assim, uma derivação da episteme da modernidade e o conceito de sociedade, realidade social e as diversas teorias da simultaneidade estrutura e agência, seriam a versão sociológica do homem duplo empírico-transcendental, objeto e fundamento do saber ao mesmo tempo. Levando em consideração que a arqueologia estuda a constituição de formações discursivas e não teorias ou a validade de proposições científicas, como faz a epistemologia, histórica ou não, inicialmente fazemos uma gênese da constituição do conceito de arqueologia e de episteme em Michel Foucault, que se desenvolve em contraponto à fenomenologia como antropologia filosófica, ao estruturalismo e à epistemologia histórica. Depois apresentamos os conceitos de epistemes do Renascimento e Episteme Clássica, a fim de chegar à constituição da episteme da modernidade e mostrar, assim, os vínculos com o conceito de sociedade, realidade social e a simultaneidade estrutura e agência. No final tratamos dos temas da morte do homem, do pós-humanismo e do trans-humanismo que, neste caso, significam a perda de centralidade do homem como objeto e fundamento do saber, desestabilizando assim a episteme da modernidade e abrindo espaço para pensarmos em sua mutação arqueológica num processo de desantropologização do saber.

Prawda - istina w horyzoncie anthropos w myśli rosyjskiego renesansu religijno-filozoficznego

Wydział Nauk Społecznych: Instytut Filozofii

Symbole w działaniu. Akademickie konteksty nurtu symbolicznego w antropologii

Niniejsza publikacja podejmuje problem, który jest dla antropologii symbolicznej fundamentalny. Jest nim ukazanie tego, jak w ramach tego kierunku ujmowano kwestię działań o charakterze symbolicznym oraz tego, jak działają same symbole w kulturze. Równie istotnym problemem wiążącym się ze sposobem pojmowania przez ten nurt powyższych kwestii jest jego uwarunkowanie kontekstualne. Chodzi w tym miejscu nie tylko o źródła naukowych inspiracji, ale również o mniej oczywiste czynniki kształtujące teoretyczne stanowiska Geertza czy Turnera. Antropologia symboliczna stanowiła część paradygmatu interpretacyjnego. To właśnie wpływ wiążącego się ze zwrotem interpretacyjnym klimatu intelektualnego, jak też instytucjonalne oddziaływanie wspomnianych powyżej ośrodków akademickich jest najbardziej interesujące. Historyczno-naukowa kontekstualizacja określonych prądów naukowych wywiera wpływ na kształt realizowanych w ich ramach teorii w takim samym stopniu, co relacje pomiędzy stanowiskami poszczególnych badaczy i ich autorskie programy antropologiczne.

Danieli Hodrovej mit i poetyka miasta

The author analyses the theoretical and historical work of the Czech literary theoretician entitled “Citlivé město (eseje z mytopoetiky”), Praha 2006, ss. 416. Hodrova’s work is focused on the topic of the city as an architectural creation and a complicated social and cultural phenomenon. In the post-modern anthropological thought the city is the subject of interest as an area that defines the identity of the human being through urban notions. The historical model of Hodrova’s reflection is the Czech Prague seen through the eyes of writers, artists, architects but also through the European tradition of presenting the city. Ipso facto, the monograph that reconstructs the artistic means of presenting Prague transforms into a dispute in the area of social psychology, mythical studies and anthropology.

Peruwiańskie siły samoobrony chłopskiej. Od konfliktu zbrojnego do transformacji pokojowej

Wydział Historyczny: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej

Badania grobów okresu post-meroickiego na przykładzie cmentarzyska Haraz

Wydział Historyczny: Instytut Prahistorii

Fenomenologiczna myśl antropologiczna Edyty Stein

Edith Steins phänomenologische Anthropologie. Phänomenologische Anthropologie E. Steins zeichnet sich durch die Einfachheit der Ideen aus, die dennoch auf die konstitutivsten Elemente des menschlichen Seins hinweisen. Ihre leider unabgeschlossenen Analysen enthüllen Phänomene, die sich in der empirisch fassbaren, erfahrbaren Existenz der Menschen präsentieren. Dadurch leistet die treueste Schüler Husserls einen wichtigen Beitrag zur Deutung des menschlichen Wesens. Die von ihr hervorgehobenen Aspekte – wie die Seele, in ihrem Wesen und in ihrem Bezug zum Geist, wie die Beziehung des Geistes zur Kultur, wie die Erforschung der breiten Skala der Seelenzustände und Erlebnisse des Bewusstseins – führen ihre Analyse zu einem paradoxem Begriff des Menschen – eines Seienden, das uns zugleich am nächsten und am fernsten bleibt.

(O)znaki śmierci w polskiej poezji po roku 1956

Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej: Instytut Filologii Polskiej

Między wykopaliskami rabunkowymi a archeologicznymi. Społeczno-kulturowa funkcja materialnych śladów przeszłości w Dolinie Nilu (na przykładzie plemienia Manasir z północnego Sudanu)

Wydział Historyczny: Etnologii i Antropologii Kulturowej UAM

Miasto Poznań w perspektywie badań interdyscyplinarnych

Książka podzielona została na cztery części. W każdej z nich znajdują się teksty ukazujące inną stronę badań miasta wynikających z odmiennych perspektyw badawczych prezentowanych przez nasz interdyscyplinarny zespół badaczy. Książka dofinansowana ze środków: Prof. dr hab. Jacka Witkosia, prorektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu ds. nauki i współpracy międzynarodowej Prof. dr hab. Hanny Kóčki-Krenz, dziekan Wydziału Historycznego Prof. dr hab. Michała Buchowskiego, dyrektora Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej

Demokratyzacja kultury współczesnej

Wydział Historyczny: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej

Masturbacja w świetle katolickiego spojrzenia na ludzką płciowość

Masturbacja jako zagadnienie naukowe nadal budzi kontrowersje. Autor niniejszego artykułu prezentuje ten temat w szerokim kontekście współczesnej psychologii, pedagogiki i innych dyscyplin wiedzy zajmujących się ludzką egzystencją. Moralny wymiar masturbacji musi być rozpatrywany świetle problematyki ludzkiego bycia, ponieważ tylko w takiej perspektywie można stworzyć uzasadnioną opinię o tej delikatnej kwestii.

Polskie tradycje muzyczne na południowo-wschodniej Syberii i ich rola w kształtowaniu tożsamości narodowo-etnicznej

Wydział Historyczny: Katedra Muzykologii