Stair na Gaeilge i gContae Thiobraid Árann 1700-1901

Stair na Gaeilge i gCo. Thiobraid Árann i rith na tréimhse 1700-1901 atá á ríomhadh sa tráchtas seo. Tar éis a cúlra agus a comhthéacs a shuíomh i gCaibidil a hAon, déantar scríobhaithe an cheantair a áireamh, fara tráchtaireacht orthu, i gCaibidil a Dó. I gCaibidlí a Trí agus a Ceathair, féachtar ar thionchar na hEaglaisí Caitlicí agus Eaglais na hÉireann (i measc eaglaisí Protastúnacha eile) ar an dteangain. I gCaibidil a Cúig, faightear spléachadh ar ghnéithe éagsúla de shaíocht an chontae, ag tabhairt léargais ar tháirgí na scríobhaithe, ar leabhair a clóbhualadh sa réigiún, agus ar fhilí móra na háite, leithéidí Liam Daill Uí Ifearnáin, ag sonrú limistéir faoi leith, an t-oirdheisceart, mar shampla. Léirítear éifeacht na gcumann Gaelach agus na ndíograiseoirí iomadúla a bhain leo. Ábhar suime, leis, feidhm na Gaeilge sna cúirteanna dlí. Tugtar faisnéis i gCaibidil a Sé ar fhianaise cuairteoirí ar an Ghaeilge mar urlabhra i dTiobraid Árann. Is anseo chomh maith a deintear anailís ar Dhaonáirimh na mblianta 1861-1901, le mórchuid adhmaid á baint as ceann 1901 go háirithe. Breactar as ainmneacha sagart agus múinteoirí le Gaeilge, agus tráchtar ar aicmí suntasacha eile, na póilíní agus na saighdiúirí a raibh an teanga sin ina mbéal acu. Tugtar le chéile dá réir na snáithíní difriúla eolais ar an dúiche ar bhealach nár tharla cheana don gcontae casta fairsing seo le haghaidh na tréimhse atá idir lámha ag an saothar.

Na marbhnaí do Shéamas Óg Mac Coitir (1689-1720)

Go príomha, is tráchtas é seo a dhéanann staidéar ar ghné de litríocht iar-chlasaiceach na Gaeilge. Baineann sé go háirithe leis an sraith chaointe nó marbhnaí i bhfoirm véarsaíochta a cumadh do Shéamas Óg Mac Coitir (1689-1720), duine uasal Caitliceach ó Charraig Tuathail, Co. Chorcaí, nuair a ciontaíodh é in éigniú Elizabeth Squibb, bean de Chumann na gCarad; nuair a cuireadh pionós an bháis air; agus nuair a crochadh é i gCathair Chorcaí an 7 Bealtaine, 1720. Ó thaobh na staire de, scrúdaítear Clann Choitir mar shampla de theaghlach nár cheil a ndílseacht do chúis pholaitiúil na Stíobhartach agus a sheas an fód go cróga faoi mar a bhí a ngreim polaitiúil á dhaingniú ag an gCinsealacht Phrotastúnach ó dheireadh an 17ú haois amach. Tagraítear do sheicteachas na sochaí comhaimseartha agus don teannas idir an pobal Caitliceach agus an pobal Protastúnach ag an am. Déantar scagadh ar an véarsaíocht mar fhoinse luachmhar do dhearcadh míshásta an mhóraimh Chaitlicigh ar struchtúr polaitiúil chontae Chorcaí (agus na hÉireann) i dtosach an 18ú haois. Is feiniméan liteartha an dlús véarsaíochta seo a bhaineann go háirithe le traidisiún liteartha Chorcaí. Tá na dánta curtha in eagar agus aistriúchán go Béarla curtha ar fáil: is é seo croí an tráchtais. Tá an t-eagrán bunaithe ar scrúdú cuimsitheach ar thraidisiún na lsí; pléitear modheolaíocht na heagarthóireachta. Déantar iarracht ar na dánta a shuíomh sa traidisiún casta liteartha sa tráchtaireacht tosaigh; sa chuid eile den bhfearas scoláiriúil, scrúdaítear ceisteanna a bhaineann le cúrsaí teanga, foclóra, meadarachta agus stíle. Tá innéacsanna agus liosta foinsí le fáil i ndeireadh an tráchtais.

Bioengineering of nisin to enhance functionality against dairy pathogens

The bacteriocin class of antimicrobial peptides have emerged as a viable alternative to at least partially fill the void created by the end of the golden age of antibiotic discovery. Along with this potential use in a clinical setting, bacteriocins also play an important role as bio-preservatives in the food industry. This thesis focuses on a specific bacteriocin group, the lantibiotics (Lanthionine-containing antibiotics). Their numerous methods of appliance in a food setting and how their gene-encoded nature can be modified to improve on overall bioactivity and functionality are explored here. The use of a lantibiotic (lacticin 3147) producing starter culture to control the Crohn’s disease-linked pathogen Mycobacterium paratuberculosis was assessed in a raw milk cheese. Although lacticin 3147 production did not effectively control the pathogen, the study provided an impetus to employ a variety of PCR-based mutagenesis techniques with a view to the creation of enhanced lantibiotic derivatives. Through the use of these techniques, a number of enhanced derivatives were generated from the ‘hinge’ region of the nisin peptide. Furthermore, a derivative in which the three hinge amino acids were replaced with three alanines represents the first enhanced derivative of nisin to have been designed through a rational process. This derivative also formed the backbone for the creation of an active, trypsin resistant, variant. Through the employment of further mutagenesis methods a derivative was created with potential use as an oral anti-bacterial in the future. Finally a number of lead nisin derivatives were investigated to assess their anti- Streptococcus agalactiae ability, a mastitis associated pathogen. Also a system was developed to facilitate the large scale production of these candidates, or other nisin derivatives, from dairy substrates.

Saothair Oideachais an Ghúim 1926-46

Ceann de phrionsabail bhunaidh An Ghúim téacsleabhair agus leabhair ghinearálta a sholáthar do dhaltaí scoile is do lucht léitheoireachta na Gaeilge. Ábhair a bhaineann le curaclam na scoile, cuir i gcás, eolaíocht is tíos, oideachas, saoránaíocht, spórt, na teangacha Clasaiceacha, tíreolaíocht, taisteal agus an nádúr, creideamh is stair, a roghnaítear don taighde seo. Tugtar Aguisín (921 lch) le bheith ina threoir do phríomh-bhunachar sonraí na dochtúireachta seo (an chiall ghinearálta mar bhailiúchán eolais atá i gceist le “bunachar” sa tráchtas seo in ionad brí theicniúil ar leith). Trí phríomhchuid atá sa staidéar: “buneolas”, “anailís” is “toradh”. Sa “Bhuneolas”, tugtar cuntas beathaisnéiseach ar na bunúdair, soláthraítear achoimre ar na foilseacháin faoi staidéar, mar aon le faisnéis bhibleagrafaíochta i dtaobh na n- aistritheoirí, agus eolas faoi na comhlachtaí foilsitheoireachta a bhí páirteach sna tograí. Pléann “Anailís” brainsí de chuid an státchórais mar an Roinn Oideachais agus an Roinn Airgeadais i gcúrsaí maoinithe, nó gníomhairí lasmuigh de, cosúil le lucht deartha is clóchuradóireachta; moladh is coimisiúnú na saothar; sonraí cóipchirt na bhfoilseachán; roghnú, monatóireacht is díolaíocht na n-aistritheoirí, mar aon le breithniú inmheánach is seachtrach. Sa chuid dheireanach, féachtar le “Toradh” na hiarrachta a mheas, ag tagairt den líon cóipeanna de na leabhair a díoladh. Faightear eolas ar fhiosrú léitheoirí; praghas na leabhar; a ndíolachán is a n- athchló. Tugtar léirmheasanna a scríobhadh ar na haistriúcháin Ghaeilge agus na cúiseanna nár tháinig tograí ar leith chun críche. Is é aidhm na hoibre thar aon ní eile gné lárnach chasta d’eisint An Ghúim atá ligthe i ndíchuimhne a thabhairt ar ais chugainn go beo beathaíoch faoi mar a bhí lena ré saoil féin.