Religijno-filozoficzne konteksty narracji apokryficznych w kulturze współczesnej

Wydział Nauk Społecznych: Instytut Kulturoznawstwa

Holocaust w powieści Wasilija Grossmana "Życie i los"

Tematem artykułu jest książka bezpośrednio nie zaliczana do literatury Holocaustu, wybitna powieść Życie i los, rosyjskiego pisarza i dziennikarza Wasilija Grossmana, który dziś uznawany jest za jednego z najważniejszych twórców rosyjskich XX wieku. Życie i los okazuje się przykładem ujęcia dramatu Shoah na tle wojny jako części wielkiej Historii poddanej szaleństwom ideologii i polityki nazistów oraz terroru i rosnącego z drugiej strony antysemityzmu w państwie bolszewickim. Jednocześnie Zagłada pozostaje w tym utworze przede wszystkim tragedią konkretnych osób, widziana w porządku pojedynczej ludzkiej egzystencji, która nie daje się nigdy całkowicie sprowadzić do tego, co bezosobowe i masowe. Indywidualna perspektywa humanizuje obraz historii, ale też i go podważa w jego ogólnych strukturach i narracjach. Artykuł opisuje elementy, które składają się na żydowski wątek utworu. Dla jego odczytania ważny okazuje się szerszy kontekst biografii Grossmana i historia powstania oraz wydania powieści Życie i los. Jak widać – rosyjski pisarz dokonał dwóch znaczących gestów w odniesieniu do problemu reprezentacji Zagłady: z jednej strony zwrócił się ku konwencjom literackim, wykorzystał epicki rozmach, kompozycję wielowątkową i panoramiczne ujęcia wraz z ich koncepcją realizmu, wehikularności słowa, a jednocześnie wyszedł poza estetyczne ramy tekstu literackiego, wprowadził elementy lirycznych opisów i autobiograficzne akcenty oraz podkreślił etyczny wymiar całości – jako formy pamięci o tych niezliczonych ofiarach nie tylko Zagłady, ale i każdego XX wiecznego totalitaryzmu.

Komizm w teorii i praktyce antycznej powieści greckiej

The topic of the study entitled humour in the ancient greek novels: the theoretical conceptions and the lite- rary practice is significance of humour in ancient Greek novels. In the first part of this study the theoretical aspects are examined with reference to the conceptions of contemporary researchers of Greek novels. The influence of the humour on the character of the world presented in particular novels is considered in the second part of the article.

Konstrukcje tożsamości i bogactwo kulturowe w autobiografiach Güntera Grassa i Marcela Reicha-Ranickiego jako wyzwanie translatorskie

Wydział Neofilologii: Instytut Filologii Germańskiej

Filmy dla muzyki. Egar Varèse i Bill Viola

Anno Mungen focuses on “films made for music” and on the rare phenomenon of ‘music depicted by picture’ (S. Kracauer). The narration about historical metamorphoses of varied forms of coexistence between music and picture is accompanied by a reflection on the laws of audiovisual perception. The main examples are discussed, these concentrating on the artistic ideas of Walt Disney’s animated film Fantasia and – first of all – on Edgard Varèse’s bold ideal of spatial music, attained post mortem in Bill Viola’s Déserts (1994). After a detailed analysis of Viola’s film the author admits that the movie pictures deduced from music are able to render the latter its own substantial visual power.