SPOŁECZNO-KULTUROWE UWARUNKOWANIA PRZĘPSTW PRZECIWKO WOLNOŚCI SEKSUALNEJ MAŁOLETNIEGO

Wykorzystanie seksualne dziecka jest związane z przestępstwami z art. 200 i z kilku artykułów pokrewnych polskiego Kodeksu karnego. Czynniki społeczno-kulturowe oddziaływają na to zjawisko poprzez dwa rodzaje socjalizacji. Socjalizacja wtórna zachodzi w populacji polskiej w sposób jednolity dla wszystkich sprawców, natomiast różnicuje ich socjalizacja pierwotna, w związku z czym to ona winna być przedmiotem badań. Najlepsze wyjaśnienia zjawiska oferują ujęcia zintegrowane, akcentujące, między innymi, rolę czynników rodzinnych w jego powstawaniu. W niniejszym artykule, jako teoretyczną podstawę badań, wykorzystano zintegrowaną teorię etiologii przestępstw seksualnych, która uznaje rodzinne doświadczenia sprawcy za główną przyczynę późniejszego seksualnego wykorzystywania dzieci. Zaproponowano cztery ścieżki rozwoju patologii wskazujące, w jaki sposób wczesne uwarunkowania psychologiczne (typ opieki i postawy rodziców) przyczyniają się do zostania sprawcą wykorzystania seksualnego dziecka w przyszłości, oraz zweryfikowano je w badaniach własnych. Wyniki przeprowadzonych badań częściowo potwierdzają zaprezentowany model teoretyczny i pozwalają wyznaczyć kierunki dalszych poszukiwań.

Dependence of severe storm occurrence on circulation types in Poland

The paper investigates the relationships between the occurrence of thunderstorms with heavy precipitation (> 30 mm) and atmospheric circulation types. The study covers the period 1951–1998 and is based on a matching span of records of thunderstorm occurrence and daily precipitation totals at 47 weather stations in Poland. A catalogue of circulation types by Osuchowska-Klein, data on frequency of fronts over south-eastern Poland by Niedźwiedź and weather maps were used. In Poland, days with a thunderstorm and more than 30 mm of precipitation are extremely rare and occur mainly in summer. Their recurrence period amounts to about two to four years, with the exception of mountain areas (southern Poland) where they occur nearly every year. The heaviest precipitation on a day with thunderstorm, 166.1 mm, was recorded at a high-mountain station on Mt. Kasprowy Wierch. Apart from this station the highest precipitation was 141.0 mm and only eight stations had at least one record of more than 100 mm. Four regions characterised by different circulation types most favourable for the occurrence of thunderstorms with heavy precipitation were identified. In all of them southerly advection was most favourable for the occurrence of the phenomena studied (Sc, SEc, Sa/c), but that effect was especially prominent in the south-western region. Most of the days with thunderstorm and heavy precipitation coincided with the passing of an atmospheric front over Poland (53.8–81.9% days depending on the station). Days with air-mass thunderstorm and heavy precipitation were rare and mostly occurred in areas of variable topography.