SPOŁECZNO-KULTUROWE UWARUNKOWANIA PRZĘPSTW PRZECIWKO WOLNOŚCI SEKSUALNEJ MAŁOLETNIEGO

Wykorzystanie seksualne dziecka jest związane z przestępstwami z art. 200 i z kilku artykułów pokrewnych polskiego Kodeksu karnego. Czynniki społeczno-kulturowe oddziaływają na to zjawisko poprzez dwa rodzaje socjalizacji. Socjalizacja wtórna zachodzi w populacji polskiej w sposób jednolity dla wszystkich sprawców, natomiast różnicuje ich socjalizacja pierwotna, w związku z czym to ona winna być przedmiotem badań. Najlepsze wyjaśnienia zjawiska oferują ujęcia zintegrowane, akcentujące, między innymi, rolę czynników rodzinnych w jego powstawaniu. W niniejszym artykule, jako teoretyczną podstawę badań, wykorzystano zintegrowaną teorię etiologii przestępstw seksualnych, która uznaje rodzinne doświadczenia sprawcy za główną przyczynę późniejszego seksualnego wykorzystywania dzieci. Zaproponowano cztery ścieżki rozwoju patologii wskazujące, w jaki sposób wczesne uwarunkowania psychologiczne (typ opieki i postawy rodziców) przyczyniają się do zostania sprawcą wykorzystania seksualnego dziecka w przyszłości, oraz zweryfikowano je w badaniach własnych. Wyniki przeprowadzonych badań częściowo potwierdzają zaprezentowany model teoretyczny i pozwalają wyznaczyć kierunki dalszych poszukiwań.

Summary The crime of child sexual abuse is connected with the crime referred to under article 200 and several related articles of the Polish Penal Code. Social and cultural factors that are conducive to that offence occur through two types of socialisation. While the secondary socialisation affects the Polish population in a uniform way and is the same for all potential offenders, it is the primary socialisation that differentiates those factors, and is therefore the subject of interest of many studies. Integrated theories which emphasise, among others, the role of family factors, offer the most adequate explanations of this issue. This paper is based on the integrated theory of the etiology of sexual offences which emphasises the role of experiences from the early childhood. Four paths of the development of the pathology have been presented. They show how the early psychological experiences (type of received care and parental attitudes) contribute to the criminal behaviour that manifests itself in the form of sexual offences against children. Those paths have been further examined in the authors’ own studies, the results of which partially confirm the theoretical model presented in the paper. They also indicate directions for future research.