Models of Backwardness versus Transformation in Eastern Europe. Review Article

This paper is critical analysis of book by Anna Sosnowska, "Zrozumieć zacofanie. Spory historyków o Europę Wschodnią (1947-1994)" [To Understand Backwardness: Historians' Deabates about Eastern Europe (1947-1994)]. Warszawa 2004.

The Reception Of South-Eastern Cultural Patterns: Late Neolithic And Nascent Bronze Age Flint Working In The Vistula Drainage Basin. The Case Of Trough-Like Retouch

This publication constitutes the fruits of National Science Centre research projects (grant no 2011/01/M/HS3/02142 – 6 articles) and the National Programme for the Development of the Humanities (grant no 0108/NPH3/H12/82/2014 – 3 articles). We would like to acknowledge and at the same time express our sincere gratitude for the generosity shown by the following at the Adam Mickiewicz University in making this publication possible: the Dean of the Department of History, Institute of Pre-history and the Eastern Institute.

The Notion of Central Europe in Historiography

The aim of this paper is analyse the notion of Central Europe used in historiography. The author reconstructs different meanings of this term used in the works of George Schopflin, Peter Burke, Oskar Halecki, Piotr Wandycz. This notion has not only geographic but also social and historical meaning.

Osobliwości środkowoeuropejskiej przestrzeni literackiej: ironiczni moraliści i ludyczni myśliciele

Autorka, stawiając pytanie o zasadność pojęcia Europy Środkowej, przypomina historię różnic poglądowych pomiędzy czeskimi a polskimi uczonymi na temat (nie)istnienia wspólnoty na tym terytorium: ci pierwsi w XIX wieku głosili ideę panslawizmu, w 30-tych latach XX wieku potrzebę syntezy kultur i literatur słowiańskich, a po II wojnie światowej przeciwstawiali słowiańskość Zachodowi, co wywoływało krytykę tych drugich. Stąd wynika odmienne rozumienie obszaru środkowoeuropejskiego – w Czechach przeważnie lokowanego w granicach Austro-Węgier, zaś w Polsce pojmowanego znacznie szerzej. Natomiast pewnego rodzaju spójny wyróżnik Europy Środkowej można znaleźć w literaturze, przytaczany bywa szczególnie gatunek powieści (np. Kafki, Haška, Musila, Gombrowicza), poprzedzony – jak przypomina autorka – polską gawędą i popularnym w Polsce szkicem fizjologicznym. Zawarty w nich element humoru, przeszedł w stadium satyry, a następnie groteski, tworząc dzięki temu niepowtarzalny odcień humoru środkowoeuropejskiego, często określanego jako drugi wyróżnik omawianego terytorium. Zdaniem autorki, środkowoeuropejska specyfika ściśle związana jest z kodem euroatlantyckim, a w tym właśnie kontekście zawsze powinna być rozpatrywana.

Reżyserki na indeksie. Historia kina kobiet w Europie Środkowej w Wschodniej

Autorka dokonuje krytycznej rekapitulacji wskazówek metodologicznych dotyczących pisania historii kina kobiet w anglojęzycznej literaturze przedmiotu, odnosząc je do specyfiki kinematografii środkowo- i wschodnioeuropejskiej. Projekt dyskursu historii kina kobiet wpisuje w postulaty ponowoczesnej historiografii i nowej humanistyki, poszukującej tradycji grup mniejszościowych oraz krytycznie odnoszącej się do historii tradycyjnej. Problematyka kina kobiet w dyskursie historii kina powinna, zdaniem autorki, objąć także doświadczenia edukacyjne i zawodowe kobiet, związki biografii zawodowej i prywatnej oraz publiczne i wyobrażone wizerunki reżyserek.

Polskie tradycje muzyczne na południowo-wschodniej Syberii i ich rola w kształtowaniu tożsamości narodowo-etnicznej

Wydział Historyczny: Katedra Muzykologii

Dependence of severe storm occurrence on circulation types in Poland

The paper investigates the relationships between the occurrence of thunderstorms with heavy precipitation (> 30 mm) and atmospheric circulation types. The study covers the period 1951–1998 and is based on a matching span of records of thunderstorm occurrence and daily precipitation totals at 47 weather stations in Poland. A catalogue of circulation types by Osuchowska-Klein, data on frequency of fronts over south-eastern Poland by Niedźwiedź and weather maps were used. In Poland, days with a thunderstorm and more than 30 mm of precipitation are extremely rare and occur mainly in summer. Their recurrence period amounts to about two to four years, with the exception of mountain areas (southern Poland) where they occur nearly every year. The heaviest precipitation on a day with thunderstorm, 166.1 mm, was recorded at a high-mountain station on Mt. Kasprowy Wierch. Apart from this station the highest precipitation was 141.0 mm and only eight stations had at least one record of more than 100 mm. Four regions characterised by different circulation types most favourable for the occurrence of thunderstorms with heavy precipitation were identified. In all of them southerly advection was most favourable for the occurrence of the phenomena studied (Sc, SEc, Sa/c), but that effect was especially prominent in the south-western region. Most of the days with thunderstorm and heavy precipitation coincided with the passing of an atmospheric front over Poland (53.8–81.9% days depending on the station). Days with air-mass thunderstorm and heavy precipitation were rare and mostly occurred in areas of variable topography.