Spór o kulturę muzyczną w Polsce – twórca modernistyczny w polemice z awangardą na przykładzie działalności i twórczości Tadeusza Szeligowskiego

Wydział Nauk Społecznych

Podstawowym przedmiotem moich badań jest europejska kultura muzyczna. Praca niniejsza związana jest z muzyką polską XX wieku – w sposób szczególny dotyczy polemiki estetycznej prowadzonej pomiędzy odrębnymi stylami muzycznymi mieszczącymi się w zakresie tzw. ,,nowej muzyki”: awangardą i neoklasycyzmem. Rzeczona polemika stanowiła istotnym problemem polskiej kultury muzycznej w latach 1950-1960. W celu rekonstrukcji tego tematu posługuję się przykładem - pracą i szeroko rozumianą działalnością artystyczną Tadeusza Szeligowskiego. Kompozytor ten zasłynął nie tylko z powodu swoich utworów. Był raczej wielkim ,,budowniczym” polskiego życia muzycznego. Nie będąc awangardystą pozostawał artystą par excellence nowoczesnym. Najistotniejszym problemem badawczym w mojej pracy są relacje zachodzące pomiędzy modernizmem a awangardą. Ponad to pragnę wykazać, iż Szeligowski jest wartym upamiętnienia, interesującym, nowoczesnym artystą. W tym celu posługuję się kilkoma koncepcjami badawczymi – na przykład koncepcją Michela Foucaulta, Zygmunta Baumana, Józefa Kozieleckiego, Kazimierza Obuchowskiego. Koncepcje te są użyteczne w celu dokonania charakterystyki Szeligowskiego, ponieważ traktują nowoczesność jako specyficzny rodzaj postawy, nie zaś formację społeczno-kulturową. Pragnę udowodnić, iż neoklasycyzm muzyczny był nowoczesną alternatywą względem postawy awangardowej nie będąc, bynajmniej, opcją konserwatywną (interpretacja neoklasycyzmu jako konserwatyzmu muzycznego była narzucona przede wszystkim przez Adornowską ,,Filozofię Nowej Muzyki” )

The general object of my exploration is an European music culture. My research work relate to polish music in 20th century – specifically to esthetic polemics between representatives of different music styles inside the ,,new music”: the avant-garde and the neoclassicism. This polemics was a very important problem for a polish music culture in 1950 – 1960. For reconstruction this topic I use an example - work and overall artistic activity by Tadeusz Szeligowski. This composer was not famous for his compositions. He was rather a big ,,builder” of polish music life. He was not a vanguard musician but he was really modern artist. The relationship between modernism and avant-garde is the most important research problem in my work. Besides I would like make show that Szeligowski is worth of the memory, very interesting modern artist. For this end I will use some conceptions – for example: Michel Foucault’s, Zygmunt Bauman’s, Józef Kozielecki’s, Kazimierz Obuchowski’s. These conceptions are very useful for descriptions of Szeligowski because they describes a ,,modernity’’ as some special attitude rather than cultural and social formation. I would like to prove that the neoclassical music was a modern alternative to the avant-garde attitude and not a conservative option (interpretation of neoclassicism as a musical conservatism was mainly forced by Adorno’s “Philosophy of New Music”).