Marius, the Epicurean,

Mode of access: Internet.

Die Behandlung englischen Kulturgutes im Wiener fin de siècle:am Beispiel von Hugo von Hofmannsthal, Hermann Bahr und Peter Altenberg

This study explores the fascination which English culture represented in turn-of-the-century Vienna. The writers that are going to be discussed are the renowned Anglophile Hugo von Hofmannsthal, the more ambivalent Hermann Bahr and the idealizing, but Janus-faced Peter Altenberg. With the more widely known poet, prose writer and playwright, Hofmannsthal, individual aspects of his engagement with English culture have already been well researched; the same, however, cannot be said in the case of Hermann Bahr, whose extensive literary oeuvre has now largely been forgotten, and who has, instead, come to be valued as a prominent figure in the culture life of modernist Vienna, and Peter Altenberg, whose literary fame rests mainly on his prose poems and who, a legend in his life-time, has in recent years also increasingly attracted research interest as a phenomenon and ‘embodiment’ of the culture of his time: while their engagement with French literature, for example, has long received its due share of attention, their debt to English culture has, until now, been neglected. This thesis, therefore, sets out to explore Hofmannsthal’s, Bahr’s and Altenberg’s perception and portrayal of English civilization – ranging from English character and stereotypes, to what they saw as the principles of British society; it goes on to investigate the impulses they derive from Pre-Raphaelite art (Rossetti, Burne-Jones, Whistler) and the art and crafts-movement centred around William Morris, as well as their inspiration by the art criticism of John Ruskin and Walter Horatio Pater. In English literature one of the focal points will be their reading and evaluation of aestheticism as it was reflected in the life and writings of the Dubliner Oscar Wilde, who was perceived, by these Austrian authors, as a predominant figure of London’s cultural life. Similarly, they regarded his compatriot George Bernard Shaw as a key player in turn-of-the-century English (and European) culture. Hermann Bhar largely identified with him. Hofmannsthal, on the other hand, while having some reservations, acknowledged his importance and achievements, whereas Peter Altenberg saw in Shaw a model to reassure him, as his writings were becoming more openly didactic and even more miniaturistic than they had already been. He turned to Shaw, too, to explain and justify his new goal of making his texts more intelligent to a wider circle of readers.

Die Gräfin Mathilde von Canossa und Jolantha von Gröningen

von Pater Bresciani

Modlitwa Pańska w polskim średniowieczu. Znad staropolskich rękopisów

Książka zawiera krytyczne wydanie 23 znanych średniowiecznych polskojęzycznych przekazów Modlitwy Pańskiej oraz ich charakterystykę źródłoznawczą i językową. Jest to pierwsza całościowa edycja staropolskich odpisów Ojcze nasz, także tych dotąd niepublikowanych. Do zachowanych 17 rękopisów (pozostałe znane są jedynie z dawnych edycji) dołączono kolorową fotokopię zabytku, przygotowano nową transliterację i transkrypcję tekstów. Część analityczna pozwoliła wyodrębnić miejsca niezmienne oraz tłumaczone na wiele sposobów, a także zidentyfikować typy różnic, określić kierunki zmian elementów zmiennych oraz zidentyfikować symptomy standaryzacji tego tekstu. Ponadto przeprowadzone analizy umożliwiły postawienie pytania o podstawę tłumaczenia oraz o sposób przekładu modlitwy. Zaobserwowano początkową niezależność gramatyczną od tekstu łacińskiego i stopniowe naśladowanie konstrukcji łacińskich (zwłaszcza w zakresie szyku) oraz niezależność staropolskich tłumaczeń od najstarszych czeskich redakcji Pater noster. Wskazane w analizach obszary tekstu zarówno niezmienne, jak i te, które najczęściej podlegały zmianom lub też mają poświadczonych najwięcej wariantów tłumaczeniowych, nie tylko sprawiały anonimowym średniowiecznym skrybom piszącym po polsku najwięcej problemów, ale były obrazem ich świadomej pracy, przejawem prowadzonych z rozmysłem poszukiwań najlepszych polskich odpowiedników dla oddania łacińskiego tekstu. Uzupełnieniem analiz językowych jest omówienie wczesnopiętnastowiecznego łacińskiego komentarza dotyczącego tłumaczenia modlitw na język polski autorstwa Jakuba z Piotrkowa. Wyodrębnione na podstawie porównania zachowanych tekstów typy różnic znajdują odzwierciedlenie w zagadnieniach poruszanych przez średniowiecznego skrybę, co umacnia wnioski płynące z pracy.