Badania wartości ekonomicznej usług biblioteczno-informacyjnych i ich wpływu na otoczenie

Biblioteki pełnią różnorodne funkcje we współczesnym otoczeniu społecznym. Uczestniczą w tworzeniu kapitału intelektualnego i społecznego, wpływają na wzrost korzyści ekonomicznych użytkowników i całego społeczeństwa. W artykule omówiono główne podejścia i metody badawcze w zakresie oceny korzyści ekonomicznych płynących z funkcjonowania bibliotek. Skupiono się na metodzie analizy kosztów w stosunku do korzyści (ang. CBA – cost-benefit analysis), metodzie analizy warunkowej (ang. CVM – contigent valuation method), określaniu wartości dodanej dla użytkownika (ang. consumer surplus method) i metodologii oceny stopy wzrostu z inwestycji (ang. ROI – return of investment). Przeanalizowano również różne projekty badań prowadzone na świecie w tym zakresie.

Nie tylko Dzierżon: wprowadzenie do bibliografii piśmiennictwa pszczelniczego na Śląsku

Zadaniem artykułu jest ukazanie dorobku piśmiennictwa pszczelniczego na Śląsku. Pretekstem do poruszenia tego tematu jest przypadająca w 2011 roku dwusetna rocznica urodzin wybitnego pszczelarza Jana Dzierżona. Osoba i dokonania najsłynniejszego chyba w świecie Ślązaka do tego stopnia zdominowały historię pszczelarstwa tego regionu, że właściwie bardzo niewiele mówi się o dorobku innych działających aktywnie śląskich pszczelarzach praktykach i publicystach. Tymczasem dorobek ten jest imponujący. W części pierwszej artykułu przypomniano Nickela Jacoba ze Szprotawy, autora pierwszej wydanej na Śląsku książki pszczelarskiej, uznanego jednocześnie za ojca niemieckiej bibliografii pszczelarskiej. Wśród pionierów niemieckiej literatury fachowej dotyczącej pszczół znajduje się też Johann Coler ze Złotoryi. W XVIII wieku swą działalność praktyczną i publicystyczną w znacznej mierze związali ze Śląskiem Łużyczanin Adam Gottlieb Schirach i Niemiec Johann Riem. W dziełach innych autorów z zakresu gospodarstwa wiejskiego pojawiają się również fragmenty poświęcone pszczelarstwu. Dorobek swych poprzedników wzbogacił i swą działalnością rozsławił śląskie pszczelarstwo ksiądz dr Jan Dzierżon, odkrywca partenogenezy, konstruktor nowoczesnego ula, autor licznych publikacji. „Księciu pszczół” poświęcona została druga część artykułu. Przedstawiono w niej pokrótce jego życie i działalność, dzieje walki o uznanie teorii partenogenezy, ogromny dorobek publicystyczny. Wskazano jednocześnie na brak opracowania pełnej bibliografii podmiotowej. Dzierżon był wydawcą jednego z pierwszych na Śląsku czasopism pszczelarskich. Dorobek śląskiego czasopiśmiennictwa pszczelarskiego jest bogaty i dziwi fakt, że właściwie w bardzo małym dotychczas stopniu został poznany. Część trzecią poświęcono niemieckim i polskim czasopismom pszczelarskim wydawanym na Śląsku. Uwzględniono tutaj tytuły samoistne oraz dodatki. W podsumowaniu wykazano, że we wszystkich obszarach bibliografia piśmiennictwa śląskiego wymaga kompleksowego rozpoznania. Stan opracowania piśmiennictwa pszczelarskiego na Śląsku stanowi w pewnej mierze odbicie stanu bibliografii tego zagadnienia na ziemiach polskich.

Działalność bibliotekarska i bibliofilska profesora Kazimierza Kaczmarczyka (1878–1966), dyrektora Archiwum Państwowego w Poznaniu

Artykuł przedstawia działalność zasłużonego archiwisty i historyka, długoletniego dyrektora Archiwum Państwowego w Poznaniu, prof. dra Kazimierza Kaczmarczyka (1878–1966) w Poznańsko-Pomorskim Kole Związku Bibliotekarzy Polskich, w Związku Bibliotekarzy Polskich Koło Poznańskie, Związku Bibliotekarzy i Archiwistów Polskich Koło Poznańskie oraz w Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich Okręg Poznański do roku 1939 oraz w latach 1945–1966. Wspomniano także o udziale Kaczmarczyka w pracach poznańskiego Towarzystwa Bibliofilów Polskich w latach 1924–1939. W artykule omówiono jego księgozbiór oraz starania o sprzedanie książek Wydziałowi Humanistycznemu Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, a następnie Bibliotece Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Spuścizny konserwatorów zbiorów, kierowników i dyrektorów Biblioteki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk

Artykuł prezentuje sylwetki konserwatorów zbiorów, kierowników i dyrektorów Biblioteki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (PTPN) oraz to, co po nich pozostało w postaci archiwaliów. Od momentu powstania Biblioteka PTPN gromadziła rękopisy lub całe spuścizny wybitnych osób, w tym kierujących tą placówką. Również inne biblioteki i archiwa zakładowe instytucji, z którymi byli oni związani, włączały do swych zbiorów ich materiały archiwalne. Spuścizny Ludwiki Dobrzyńskiej-Rybickiej i Ryszarda Marciniaka znajdują się zarówno w Bibliotece PTPN, jak i w Polskiej Akademii Nauk Archiwum w Warszawie Oddział w Poznaniu. Znaczna część materiałów archiwalnych Bolesława Erzepkiego trafiła natomiast do Działu Zbiorów Specjalnych Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu. Szczątkowe materiały archiwalne można też znaleźć w Archiwum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Ludwika Dobrzyńska-Rybicka) oraz w Archiwum Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu (Ludwika Dobrzyńska-Rybicka, Jan Baumgart, Aniela Koehlerówna).

Antysemicki incydent prasowy. Kartki pocztowe i poznańskie gazety

Jednym z motywów ikonograficznych wykorzystywanych na reklamowych kartach pocztowych z przełomu XIX i XX wieku były strony tytułowe lokalnych gazet. Wokół poznańskich pocztówek z motywem „gazetowym” wydawanych przez Isaaka Plessnera wybuchła w 1904 roku polemika prasowa o silnie antysemickim podłożu. Zarzut dotyczył druku reklamy katolickiego czasopisma u żydowskiego wydawcy.

Minęło już pół wieku... Powstanie i działalność Wydawnictwa Naukowego UAM

W roku 2012 Wydawnictwo Naukowe UAM obchodzi 50-lecie istnienia – działa od roku 1962 jako jednostka ogólnouczelniana Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Publikuje przede wszystkim monografie naukowe (w 50 seriach tematycznych), podręczniki, skrypty, słowniki, a także 25 czasopism naukowych (również w językach obcych). Rocznie ukazuje się około 150 tytułów. Za swoje osiągnięcia edytorskie wielokrotnie otrzymywaliśmy nagrody, m.in. na Krajowych Targach Książki Akademickiej ATENA, Wrocławskich Targach Książki Naukowej, Nagrody Klio na Targach Książki Historycznej, nagrody Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych im. ks. Edwarda Pudełki za najlepszy podręcznik akademicki oraz dyplomy i wyróżnienia w kolejnych edycjach Poznańskiego Przeglądu Nowości Wydawniczych, organizowanego przez Bibliotekę Raczyńskich. Nasze książki prezentowane były na międzynarodowych wystawach polskiej książki naukowej organizowanych przez Stowarzyszenie Wydawców Szkół Wyższych w: Paryżu, Londynie, Lwowie, Rzymie, Sztokholmie, Wilnie, Pradze, Kijowie, Petersburgu, Dniepropietrowsku, Watykanie, Wiedniu, Madrycie, a także na międzynarodowych targach książki we Frankfurcie, Londynie, Moskwie, Zagrzebiu, Győr (Węgry) i Pekinie. Wydawnictwo Naukowe UAM jest pomysłodawcą i głównym organizatorem Poznańskich Dni Książki Naukowej, odbywających się nieprzerwanie od 1997 roku i gromadzących wydawców z całej Polski. Miejscem corocznych targów książki jest Hol Wielki Collegium Maius. Wydawnictwo jest jednym z członków założycieli Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych oraz członkiem Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek.

Klaster Bibliotek Bi@lskich próbą poszukiwania płaszczyzn synergii lokalnych bibliotek

W części wprowadzającej artykułu pokrótce przedstawiono koncepcję i typologię klastrów, a także cechy wspólne i różnice między klastrami a organizacjami sieciowymi. Prezentowane w drugiej części artykułu zagadnienia dotyczą szeroko rozumianego zarządzania: strategii powstawania klastra, barier rozwoju, czynników decydujących o powodzeniu projektu i korzyści wynikających z jego funkcjonowania w otoczeniu lokalnym. W części końcowej zaprezentowano przykłady współdziałania uczestników klastra wyzwalające efekt synergii.

„Uksiążkowić świat”, czyli kilka słów o liberaturze

Celem artykułu jest przybliżenie kwestii dotyczących nowego zjawiska w literaturze, choć swymi korzeniami sięgającego czasów bardzo odległych, mianowicie liberatury. Przedstawiam nie tylko podstawowe tezy związane z liberaturą, np. postrzeganie utworu jako integralnej całości, w której następuje stopienie słowa i przestrzeni, ale także swoistą ewolucję form literackich, prowadzącą do narodzin nowego nurtu. Sednem tego procesu jest położenie nacisku na współistnienie formy i treści, obecne już w poezji wizualnej wywodzącej się ze starożytności i średniowiecza, a przybierające na sile w twórczości autorów związanych z XX-wiecznymi ruchami awangardowymi. „Totalne” myślenie o literaturze zyskało najciekawszy wyraz w twórczości autorów liberatów: Zenona Fajfera, Katarzyny Bazarnik i Radosława Nowakowskiego (zarówno praktyków, jak i teoretyków liberatury), których sylwetki oraz dzieła przedstawiam pokrótce w niniejszym artykule.

Działania Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu na rzecz społeczności UAM w zakresie komunikacji naukowej

Poster zaprezentowany na XIII Krajowym Forum Informacji Naukowej i Technicznej w Zakopanem.

Wolumin mszalny poznańskich karmelitów bosych

Komunikat prezentuje wolumin mszalny z poznańskiego klasztoru karmelitów bosych z lat 1685–1705 (1738) w oprawie z aksamitu, z okuciami ze srebra, pochodzącej z początku XVIII wieku, a wykonanej zapewne w lokalnym warsztacie introligatorskim.