Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu w Web 2.0 - rozwój przyjaznej komunikacji cyfrowej i wynikające z niej korzyści

Poster pokazuje metody komunikacji z czytelnikiem stosowane w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu w technologii mediów cyfrowych. Cyfrowe narzędzia komunikacji stały się bardzo pomocne, niemal niezbędne w pozyskiwaniu nowych czytelników, podtrzymywaniu i rozwijaniu współpracy w społeczności w sieci Web.2.0, zarówno tej globalnej, jak i lokalnej akademickiej. Strona WWW jako statyczna komunikacyjnie jest wspierana przez fora dyskusyjne, chaty, wideokonferencje, warsztaty informacyjne, które są prowadzone w czasie rzeczywistym. Twórczą siłę relacji społecznych z biblioteką rozwinęły interaktywne serwisy społecznościowe (Facebook) oraz komunikatory internetowe integrowane na platformie Ask a Librarian. Biblioteka stała się Biblioteką 2.0 ukierunkowaną na komunikację z czytelnikiem. Aktywne uczestnictwo i udział czytelników przy tworzeniu zasobów naukowych wdrożyliśmy w projekcie instytucjonalnego repozytorium - Adam Mickiewicz Repository (AMUR). Biblioteka zmienia się dla czytelników i z czytelnikami. Wykorzystywane platformy i serwisy społecznościowe dostarczają unikatowych danych o nowych potrzebach informacyjnych i oczekiwaniach docelowego Patrona 2.0, co skutkuje doskonaleniu usług istniejących i tworzeniu nowych. Biblioteka monitoruje usługi i potrzeby czytelników przez prowadzone badania społeczne. Technologie cyfrowe stosowane w komunikacji sprawiają, iż biblioteka staje się bliższa, bardziej dostępna, aby stać się w rezultacie partnerem dla stałych i nowych czytelników. Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu bierze udział w programach europejskich w zakresie katalogowania i digitalizacji zasobu biblioteki cyfrowej WBC, w zakresie wdrożenia nowych technologii i rozwiązań podnoszących jakość usług bibliotecznych, działalności kulturotwórczej (Poznańska Dyskusyjna Akademia Kominksu, deBiUty) i edukacji informacyjnej. Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu jest członkiem organizacji międzynarodowych: LIBER (Liga Europejskich Bibliotek Naukowych), IAML (Stowarzyszenie Bibliotek Muzycznych, Archiwów i Ośrodków Dokumentacji), CERL - Europejskie Konsorcjum Bibliotek Naukowych.

Biblioteka w sieci usług - o nowatorskich usługach Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu

W artykule przedstawiono nowatorskie rozwiązania Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu w przestrzeni wirtualnej, polegające na wprowadzeniu nowych elektronicznych usług bibliotecznych. Skupiono się na opisaniu wdrożonych innowacji, dzięki którym biblioteka postrzegana jest jako instytucja przyjazna użytkownikom, świadcząca usługi zgodne z oczekiwaniami społeczności oraz istniejąca i komunikująca się w środowisku internetowym.

Działalność bibliotekarska i bibliofilska profesora Kazimierza Kaczmarczyka (1878–1966), dyrektora Archiwum Państwowego w Poznaniu

Artykuł przedstawia działalność zasłużonego archiwisty i historyka, długoletniego dyrektora Archiwum Państwowego w Poznaniu, prof. dra Kazimierza Kaczmarczyka (1878–1966) w Poznańsko-Pomorskim Kole Związku Bibliotekarzy Polskich, w Związku Bibliotekarzy Polskich Koło Poznańskie, Związku Bibliotekarzy i Archiwistów Polskich Koło Poznańskie oraz w Stowarzyszeniu Bibliotekarzy Polskich Okręg Poznański do roku 1939 oraz w latach 1945–1966. Wspomniano także o udziale Kaczmarczyka w pracach poznańskiego Towarzystwa Bibliofilów Polskich w latach 1924–1939. W artykule omówiono jego księgozbiór oraz starania o sprzedanie książek Wydziałowi Humanistycznemu Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, a następnie Bibliotece Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Działania Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu na rzecz społeczności UAM w zakresie komunikacji naukowej

Poster zaprezentowany na XIII Krajowym Forum Informacji Naukowej i Technicznej w Zakopanem.

Badania wykorzystania przez polskie biblioteki naukowe środków europejskich, grantów ministerialnych i samorządowych oraz dotacji sponsorów w latach 2000-2008

Badania dotyczące pozyskiwania środków pomocowych przez polskie biblioteki naukowe przeprowadzone zostały w ramach wewnętrznych projektów badawczych Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Realizacji projektu podjął się Oddział Prac Naukowych, Wydawniczych i Dydaktycznych BU. Zadanie wykonano od września 2008 do czerwca 2009 roku. Zamierzeniem autorek artykułu było uzyskanie pełnej informacji na temat środków pozabudżetowych pozyskiwanych przez polskie biblioteki naukowe oraz określenie stopnia ich wykorzystania. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem techniki ankiety. Przygotowany kwestionariusz ankiety wraz z informacją dla respondentów o celu prowadzonych badań skierowano do wszystkich bibliotek uniwersyteckich, bibliotek głównych uczelni technicznych, medycznych, ekonomicznych, bibliotek akademii wychowania fizycznego, uczelni pedagogicznych i rolniczych oraz do bibliotek publicznych posiadających status bibliotek naukowych. Łącznie wysłano 70 ankiet, odpowiedzi udzieliło 38 respondentów. Wskazany w artykule okres 2000-2008 był czasem zwiększonych możliwości uzyskiwania dodatkowych funduszy przez biblioteki. Najczęściej otrzymywane fundusze to dotacje ministerialne, dalej środki sponsorów na działalność podstawową. W poważnym stopniu wspierały biblioteki, głównie biblioteki publiczne, lokalne samorządy. Zauważalne były dotacje wspierające biblioteki przekazywane przez fundacje i środki ofiarowane przez sponsorów na działalność organizacyjną; ewenementem natomiast – subwencje unijne.

„Uksiążkowić świat”, czyli kilka słów o liberaturze

Celem artykułu jest przybliżenie kwestii dotyczących nowego zjawiska w literaturze, choć swymi korzeniami sięgającego czasów bardzo odległych, mianowicie liberatury. Przedstawiam nie tylko podstawowe tezy związane z liberaturą, np. postrzeganie utworu jako integralnej całości, w której następuje stopienie słowa i przestrzeni, ale także swoistą ewolucję form literackich, prowadzącą do narodzin nowego nurtu. Sednem tego procesu jest położenie nacisku na współistnienie formy i treści, obecne już w poezji wizualnej wywodzącej się ze starożytności i średniowiecza, a przybierające na sile w twórczości autorów związanych z XX-wiecznymi ruchami awangardowymi. „Totalne” myślenie o literaturze zyskało najciekawszy wyraz w twórczości autorów liberatów: Zenona Fajfera, Katarzyny Bazarnik i Radosława Nowakowskiego (zarówno praktyków, jak i teoretyków liberatury), których sylwetki oraz dzieła przedstawiam pokrótce w niniejszym artykule.

Badania wartości ekonomicznej usług biblioteczno-informacyjnych i ich wpływu na otoczenie

Biblioteki pełnią różnorodne funkcje we współczesnym otoczeniu społecznym. Uczestniczą w tworzeniu kapitału intelektualnego i społecznego, wpływają na wzrost korzyści ekonomicznych użytkowników i całego społeczeństwa. W artykule omówiono główne podejścia i metody badawcze w zakresie oceny korzyści ekonomicznych płynących z funkcjonowania bibliotek. Skupiono się na metodzie analizy kosztów w stosunku do korzyści (ang. CBA – cost-benefit analysis), metodzie analizy warunkowej (ang. CVM – contigent valuation method), określaniu wartości dodanej dla użytkownika (ang. consumer surplus method) i metodologii oceny stopy wzrostu z inwestycji (ang. ROI – return of investment). Przeanalizowano również różne projekty badań prowadzone na świecie w tym zakresie.

Nie tylko Dzierżon: wprowadzenie do bibliografii piśmiennictwa pszczelniczego na Śląsku

Zadaniem artykułu jest ukazanie dorobku piśmiennictwa pszczelniczego na Śląsku. Pretekstem do poruszenia tego tematu jest przypadająca w 2011 roku dwusetna rocznica urodzin wybitnego pszczelarza Jana Dzierżona. Osoba i dokonania najsłynniejszego chyba w świecie Ślązaka do tego stopnia zdominowały historię pszczelarstwa tego regionu, że właściwie bardzo niewiele mówi się o dorobku innych działających aktywnie śląskich pszczelarzach praktykach i publicystach. Tymczasem dorobek ten jest imponujący. W części pierwszej artykułu przypomniano Nickela Jacoba ze Szprotawy, autora pierwszej wydanej na Śląsku książki pszczelarskiej, uznanego jednocześnie za ojca niemieckiej bibliografii pszczelarskiej. Wśród pionierów niemieckiej literatury fachowej dotyczącej pszczół znajduje się też Johann Coler ze Złotoryi. W XVIII wieku swą działalność praktyczną i publicystyczną w znacznej mierze związali ze Śląskiem Łużyczanin Adam Gottlieb Schirach i Niemiec Johann Riem. W dziełach innych autorów z zakresu gospodarstwa wiejskiego pojawiają się również fragmenty poświęcone pszczelarstwu. Dorobek swych poprzedników wzbogacił i swą działalnością rozsławił śląskie pszczelarstwo ksiądz dr Jan Dzierżon, odkrywca partenogenezy, konstruktor nowoczesnego ula, autor licznych publikacji. „Księciu pszczół” poświęcona została druga część artykułu. Przedstawiono w niej pokrótce jego życie i działalność, dzieje walki o uznanie teorii partenogenezy, ogromny dorobek publicystyczny. Wskazano jednocześnie na brak opracowania pełnej bibliografii podmiotowej. Dzierżon był wydawcą jednego z pierwszych na Śląsku czasopism pszczelarskich. Dorobek śląskiego czasopiśmiennictwa pszczelarskiego jest bogaty i dziwi fakt, że właściwie w bardzo małym dotychczas stopniu został poznany. Część trzecią poświęcono niemieckim i polskim czasopismom pszczelarskim wydawanym na Śląsku. Uwzględniono tutaj tytuły samoistne oraz dodatki. W podsumowaniu wykazano, że we wszystkich obszarach bibliografia piśmiennictwa śląskiego wymaga kompleksowego rozpoznania. Stan opracowania piśmiennictwa pszczelarskiego na Śląsku stanowi w pewnej mierze odbicie stanu bibliografii tego zagadnienia na ziemiach polskich.

Spuścizny konserwatorów zbiorów, kierowników i dyrektorów Biblioteki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk

Artykuł prezentuje sylwetki konserwatorów zbiorów, kierowników i dyrektorów Biblioteki Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (PTPN) oraz to, co po nich pozostało w postaci archiwaliów. Od momentu powstania Biblioteka PTPN gromadziła rękopisy lub całe spuścizny wybitnych osób, w tym kierujących tą placówką. Również inne biblioteki i archiwa zakładowe instytucji, z którymi byli oni związani, włączały do swych zbiorów ich materiały archiwalne. Spuścizny Ludwiki Dobrzyńskiej-Rybickiej i Ryszarda Marciniaka znajdują się zarówno w Bibliotece PTPN, jak i w Polskiej Akademii Nauk Archiwum w Warszawie Oddział w Poznaniu. Znaczna część materiałów archiwalnych Bolesława Erzepkiego trafiła natomiast do Działu Zbiorów Specjalnych Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu. Szczątkowe materiały archiwalne można też znaleźć w Archiwum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Ludwika Dobrzyńska-Rybicka) oraz w Archiwum Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu (Ludwika Dobrzyńska-Rybicka, Jan Baumgart, Aniela Koehlerówna).

Antysemicki incydent prasowy. Kartki pocztowe i poznańskie gazety

Jednym z motywów ikonograficznych wykorzystywanych na reklamowych kartach pocztowych z przełomu XIX i XX wieku były strony tytułowe lokalnych gazet. Wokół poznańskich pocztówek z motywem „gazetowym” wydawanych przez Isaaka Plessnera wybuchła w 1904 roku polemika prasowa o silnie antysemickim podłożu. Zarzut dotyczył druku reklamy katolickiego czasopisma u żydowskiego wydawcy.

Minęło już pół wieku... Powstanie i działalność Wydawnictwa Naukowego UAM

W roku 2012 Wydawnictwo Naukowe UAM obchodzi 50-lecie istnienia – działa od roku 1962 jako jednostka ogólnouczelniana Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Publikuje przede wszystkim monografie naukowe (w 50 seriach tematycznych), podręczniki, skrypty, słowniki, a także 25 czasopism naukowych (również w językach obcych). Rocznie ukazuje się około 150 tytułów. Za swoje osiągnięcia edytorskie wielokrotnie otrzymywaliśmy nagrody, m.in. na Krajowych Targach Książki Akademickiej ATENA, Wrocławskich Targach Książki Naukowej, Nagrody Klio na Targach Książki Historycznej, nagrody Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych im. ks. Edwarda Pudełki za najlepszy podręcznik akademicki oraz dyplomy i wyróżnienia w kolejnych edycjach Poznańskiego Przeglądu Nowości Wydawniczych, organizowanego przez Bibliotekę Raczyńskich. Nasze książki prezentowane były na międzynarodowych wystawach polskiej książki naukowej organizowanych przez Stowarzyszenie Wydawców Szkół Wyższych w: Paryżu, Londynie, Lwowie, Rzymie, Sztokholmie, Wilnie, Pradze, Kijowie, Petersburgu, Dniepropietrowsku, Watykanie, Wiedniu, Madrycie, a także na międzynarodowych targach książki we Frankfurcie, Londynie, Moskwie, Zagrzebiu, Győr (Węgry) i Pekinie. Wydawnictwo Naukowe UAM jest pomysłodawcą i głównym organizatorem Poznańskich Dni Książki Naukowej, odbywających się nieprzerwanie od 1997 roku i gromadzących wydawców z całej Polski. Miejscem corocznych targów książki jest Hol Wielki Collegium Maius. Wydawnictwo jest jednym z członków założycieli Stowarzyszenia Wydawców Szkół Wyższych oraz członkiem Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek.

Klaster Bibliotek Bi@lskich próbą poszukiwania płaszczyzn synergii lokalnych bibliotek

W części wprowadzającej artykułu pokrótce przedstawiono koncepcję i typologię klastrów, a także cechy wspólne i różnice między klastrami a organizacjami sieciowymi. Prezentowane w drugiej części artykułu zagadnienia dotyczą szeroko rozumianego zarządzania: strategii powstawania klastra, barier rozwoju, czynników decydujących o powodzeniu projektu i korzyści wynikających z jego funkcjonowania w otoczeniu lokalnym. W części końcowej zaprezentowano przykłady współdziałania uczestników klastra wyzwalające efekt synergii.

Wolumin mszalny poznańskich karmelitów bosych

Komunikat prezentuje wolumin mszalny z poznańskiego klasztoru karmelitów bosych z lat 1685–1705 (1738) w oprawie z aksamitu, z okuciami ze srebra, pochodzącej z początku XVIII wieku, a wykonanej zapewne w lokalnym warsztacie introligatorskim.