ფოტოქიმიური სმოგი თბილისში

წიგნში წარმოდგენილია თბილისში ფოტოქიმიური სმოგის და მისი ადამიანის ჯამრთელობაზე ზეგავლენის გამოკვლევების შედეგები, რომლებიც ტარდებოდა 2009-2012 წწ. პროექტ GNSF/ST/5-437-ის ფარგლებში.

Анализ современного состояния и перспективы развития совместных работ институтов геофизики и гидрометеорологии в области атмосферных исследований в Грузии

ჩატარებულია გეოფიზიკის და ჰიდრომეტეოროლოგიის ინსტიტუტების ერთობლივი მრავალწლიანი სამუშაოების ანალიზი საქართველოში ატმოსფერული გამოკვლევების დარგში. გათვალისწინებულია მომავალში აღნიშნული ერთობლივი გამოკვლევების გაგრძელება, აგრეთვე ძალების გაერთიანება ახალი სამეცნიერო და გამოყენებითი ამოცანების გადასაჭრელად.

Влияние антропогенного загрязнение атмосферы на изменчивость интенсивности градовых процессов

სეტყვის პროცესების წლიური ინტენსიურობა კახეთში არსებითად არის დამოკიდებული ჰაერის აეროზოლურ დაბინძურებაზე და ამ დამოკიდულობას გააჩნია საკმაოდ რთული ხასიათი. მთლიანობაში ჰაერის არარადიოაქტიური აეროზოლური დაბინძურების ზრდას მივყევართ სეტყვის მოსვლის ინტენსივობის ზრდისაკენ და შესაბამისად, სეტყვის საწინააღმდეგო ზემოქმედების ეფექტურობის შემცირებისაკენ.

Противоградовые ракеты типа Земля-Воздух

წარმოდგენილია ზემოქმედების რაკეტული ტექნოლოგიის მოკლე ისტორია,სხვადასხვა ქვეყანაში სეტყვის საწინააღმდეგო აქტიური ზემოქმედებისათვისგამოყენებული დედამიწა-ჰაერის ტიპის უმართავი რაკეტების მოწყობილობის დამოქმედების პრინციპის სქემატური აღწერილობა და აგრეთვე მათი ფიზიკა-ტექნიკური მახასიათებლები.

Связь скорости роста размеров и массы градин с температурой и водностью моделируемой облачной среды

ლაბორატორიული ექსპერიმენტების საბუძველზე დადგენილია საღრუბლო გარემოს ტემპერატურისა და წყლიანობის ცვალებადობის როლი სეტყვის მარცვლების ზომის და მასის ზრდის სიჩქარის ცვლილებაზე.

Исследование интегрального коэффициента захвата облачных частиц градинами при различных условиях их роста

ჩატარებულია სეტყვის მარცვლების მიერ საღრუბლო ნაწილაკების მიტაცების ინტეგრალური კოეფიციენტის მნიშვნელობები სველი და მშრალი ზრდის დროს.

Изменение концентрации приземного озона в селе Руиспири в грозовые и градовые дни

სოფელ რუისპირში (თელავის რაიონი) ჩატარებული მიწისპირა ოზონის კონცენტრაციის (მოკ) გაზომვების დიდი სტატისტიკური მასალის საფუძველზე გამოკვლეულ იქნა მოკ-ის ცვალებადობის ხასიათი კახეთში მიმდინარე ელჭექიან და სეტყვა-ელჭექიან დღეებში.

საერთაშორისო კონფერენცია “გეოფიზიკის აქტუალური პრობლემები”, თბილისი, 2013 წ. 9-10 დეკემბერი

წინამდებარე კრებულში შესულია მ. ნოდიას გეოფიზიკის ინსტიტუტის 80 წლისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო კონფერენციის, “გეოფიზიკის აქტუალური პრობლემები”, მასალები. კრებული განკუთვნილია გეოფიზიკურ მეცნიერებათა სხვადასხვა დარგში მომუშავე სპეციალისტებისათვის.

О возобновлении противоградовых работ в Грузии

განხილულია საკითხები, რომლებიც დაკავშირებულია საქართველოში სეტყვასაწინააღმდეგო სამუშაოების განახლებასთან. მოყვანილია სეტყვასაწინააღმდეგო სამუშაოების ორგანიზების ზოგადი სქემა. საწყის ეტაპზე გათვალისწინებულია ამ სამუშაოების დაწყება კახეთში. წარმოდგენილია ამ რეგიონში რადიოლოკაციური სადგურის და სეტყვის ღრუბლებზე ზემოქმედების სარაკეტო პუნქტების განლაგების სავარაუდო სქემა.

Исследование вариаций концентрации приземного озона в экологически чистой

ჩატარებულია მიწისპირა ოზონის კონცენტრაციის (მოკ) ცვალებადობის გამოკვლევა ეკოლოგიურად სუფთა გარემოში სოფელ რუისპირის მაგალითზე სხვადასხვა ამინდის პირობებში. განხილული იქნა მოკ-ის დღე-ღამური (9-23 საათი) ვარიაციები შვიდი ტიპის ამინდისთვის. Dდადგენილია, რომ შვიდივე ტიპის ამინდის პირობებში მოკ-ის დღეღამურ ვარიაციებს ახასიათებს მაქსიმალური მნიშვნელობები 15-16 საათის ფარგლებში, ხოლო მინიმალური - დილით და ღამით. ამინდის შვიდივე ტიპის მოკ-ს ახასიათებს სეზონური ცვალწებადობა მაქსიმუმით გაზაფხულზე და მინიმუმით შემოდგომაზე.

Сравнительный анализ вековых вариаций температуры воздуха в Тбилиси, Санкт-Петербурге и ее среднеглобальных значений

ჩატარებულია თბილისში და სანკტ-პეტერბურგში ჰაერის ტემპერატურის საუკუნოვანი ვარიაციების და მისი საშუალო გლობალური მნიშვნელობების შედარებითი ანალიზი. მიღებულია კერძოდ, რომ სხვადასხვა მეტეოროლოგიური სადგურების მრავალწლიური დაკვირვებების მონაცემების გასაშუალოება უნდა წარმოებდეს ავტოკორელაციების და მათ რიგებში ყველა პერიოდულობის ანალიზის გათვალისწინებით.

Некоторые данные о градобитиях в Восточной Грузии и экономическом ущербе от них

მოყვანილია მონაცემები სეტყვიანობაზე აღმოსავლეთ საქართველოში და მისგან მიყენებულ ეკონომიკურ ზარალზე 1982, 1984 – 1989 და 2012 წწ. კერძოდ მიღებულია, რომ 100%-ით ყველაზე ხშირად ზარალდებოდა ტერიტორიები ფართობით 5 კმ²-დე (შემთხვევების 82.2%). 11 კმ²-ზე მეტი ფართობის ტერიტორიები ზარალდებოდა დაახლოებით შემთხვევების 10%-ში. თუმცა სეტყვიანობის ამ კატეგორიაზე მოდიოდა ყველაზე მეტი ეკონომიკური ზარალი – 65.7 % საერთო ეკონომიკური ზარალისა.

გამოკვლევების თანამედროვე მდგომარეობა და განვითარების პერსპექტივები გეოფიზიკის ინსტიტუტში ატმოსფეროს ფიზიკის დარგში

გეოფიზიკის ინსტიტუტში ატმოსფეროს ფიზიკის დარგში წარმოდგენილია გეოფიზიკის ინსტიტუტში უკანასკნელი 10 წლის განმავლობაში ატმოსფეროს ფიზიკის დარგში ნამუშევრების მოკლე მიმოხილვა. აღნიშნულია ინსტიტუტის მიღწევები საქართველოში კლიმატის ცვლილების, ატმოსფეროს აეროზოლური და გაზური დაჭუჭყიანების, სეტყვის ღრუბლების რადიოლოკაციურო მახასიათებლების და ა.შ. კვლევებში. შემოთავაზებულია უახლოესი 10 წლისათვის ხსენებული სამუშაოების განვითარების სტრატეგია, რომელიც შეიცავს ფუნდამენტურ, გამოყენებით და ტექნოლოგიურ მიმართულებებს, აგრეთვე სასწავლო-საგანმანათლებლო მოღვაწეობას. გათვალისწინებულია ბუნებრივი და ანტროპოგენური წარმოშობის საშიში მეტეო-გეოფიზიკური პროცესების ნეგატიური ზემოქმედებისაგან ეკოსისტემების მოწყვლადობის შესწავლა, ამ ზემოქმედების ეფექტების შერბილების მეთოდების დამუშავება და სრულყოფა, კლიმატის ცვლილების გამომწვევი მიზეზების ცოდნის გაღრმავება და ამ ცვლილებების პროგნოზირება, სასარგებლო ბიოკლიმატური რესურსების გამოვლენა და სხვა საკითხები.

Лабораторное моделирование приземного озона высокой концентрации

მოცემულია ფოტოქიმიური სმოგის თანამდევი პროცესების საკვლევი სმოგური კამერის აღწერილობა. მოყვანილია მაღალი კონცენტრაციის ოზონური გარემოს შექმნის მეთოდიკა, წარმოდგენილია სხვადასხვა ტემპერატურის, გამოყოფილი მოცულობის სხვადასხვა სიმაღლის და სხვადასხვა ექსპოზიციის დროს კონცენტრაციის ზრდის და შემცირების გრაფიკები ზემოქმედების გარეშე. ნაჩვენებია ოზონის კონცენტრაციის შექმნის და შემცირების სიჩქარეები, კონცენტრაციის გარკვეული მნიშვნელობების მიღწევის დრო და აგრეთვე მაქსიმალური მიღებული მნიშვნელობები. ნაჩვენებია ფოტოქიმიურ სმოგზე აქტიური ზემოქმედებისათვის სმოგური კამერის გამოყენების შესაძლებლობა.