ხალხური სიტყვიერება. წიგნი I

ამოღებულია „ძველი საქართველოს“ I, II და III ტომებიდან

[სსწლნი მთეს თავისანი]

I-II-III 1r - 331v 3 წიგნი; I წიგნი - 1r - 110v Inc. სსწლნი მთეს თავისანი Des. რ იტყოდა გულსა თსსა დაღათუ სამოსელსა ოდენ მისა; II წიგნი - 111r - 220v Inc. შევახო ვცხონდე მე ვა შხო მეყსლდ გნჴდა წყაროჲ Des. ვდ იჳ ნაზარეველი წარმოვალს და მნ ღატყო; III წიგნი - 221r - 331r Inc. და თქა იჳ ძეო ღთისაო შმწყლ მე Des. აღდგა [...] სსელით ან; სტრიქონები რაოდენობა 24-26; ბოლოში 2 ფურცელი აკლია, 37-ე რვეულიდან შემორჩენილია მხოლოდ 2 ფურცელი (300-337). მათ შუაში შეცდომით ჩაკერებულია ოთხთავის საძიებლის 6 ფურცელი, რომელიც წიგნს ბოლოში ჰქონდა. 21-26 ჩაკერებულია სხვა ადგილას. აშიებზე (გვერდით და ბოლოს) მითითებულია სახარების დაყოფა (თავები და მუხლები) და პარალელური ადგილები სხვა სახარებებიდან. 6v ჯვრის გამოსახულება ისევე, როგორც ყველა სახარების ბოლოს. ბოლო ფურცელი, რომელიც ცაგარელს სრულად აქვს აღწერილი, ამოხეულია.

[განმანათლებელი მთიები ეგრე შუენიერ იყო შს მათსა და ბრწყინვიდა]

I-II + 1r – 399r 4 წიგნი, I წიგნი I-II + 1r-98r Inc. …]განმანათლებელი მთიები ეგრე შუენიერ იყო შს მათსა და ბრწყინვიდა Des. საჴმარად ქნ მსხრთა მისთათჳს, II წიგნი 98v-201r Inc. მაშინ ვა შევიდა მეფჱ დიოკლიტიანე საირ ქლქდ გულსმოდგინედ ეძიებდა Des. კაცნი არა ჰყვინ გინა ვეს ოჳბრძანებდა, III წიგნი 201v-299r Inc. ანოჳ მტერნი რა დაჲმორჩილნეს ოჳკოჳეთუ დედანი დაეყენენ Des. მაშინ მოითხოვა წყალი და დაიბანა პირი თჳსი და იცხო ზეთი თავსა თჳსსა და თქა, IV წიგნი 299v-399v Inc. მაშინ სადამე ვყავ თჳთ მენელსაცხებლე კეთილად Des. ქე შე იჳნე მწრლი ამისი. წო არეთა თნა მოყუსითურთ მეოხ გყვ წე ქა მსგავსად თხოვისა შნსა დღესა მას გნკითხვისასა ივნეს მწარედ ცოდვილსა და მქლს დეკნოზსა, 1 სვეტად. 2 ხელწერა, სტრიქონების რაოდენობა 24–25, 30–31, ნაკლულია, 1 რვეულიდან აკლია 2 ფურცელი, შედგება ორი ნაწილისგან, პირველი (1r – 360v) უფრო ლამაზი ხელითაა ნაწერი, პაგინირებულია რვეულების მიხედვით, ასოებრივი პაგინაცია, 361-ე ფურცლიდან სხვა პირის მიერ შესრულებულ ხელნაწერს თავისი პაგინაცია აქვს (ა, ბ, გ...)

[ხ იგი შევიდა ეკლესიად და ტიროდა მწარედ, და თქა უკუეთუ აქა ესე შემემთხუია...]

I-II + 1r - 148v 1 წიგნი; Inc. 1r ხ იგი შევიდა ეკლესიად და ტიროდა მწარედ, და თქა უკუეთუ აქა ესე შემემთხუია... [ნუმერაციით იგ]; Des: 148v ... და ვიდოდეს იგინი ერთდ; სტრიქონების რაოდენობა 25-27; ხელნაწერს აკლია დასაწყისი და დასასრული. დასაწყისში 8 ფურცლიანი 12 რვეული. რვეულები დანომრილია ასოებრივი სათვალავით იგ, იდ... ნუმერაცია რვეულის პირველ და ბოლო ფურცლებზე.

[ფებაჲ სლთა ზა არა წთა რა გნსხმდენ მთ]

I-II 1 r - 284v 2 წიგნი; I წიგნი I+II 1r - 141r Inc. [...]ფებაჲ სლთა ზა არა წთა რა გნსხმდენ მთ Des. რლი ხარ ვნ; II წიგნი 141v - 284r Inc. და შევა იწრებენ შნ და Des. ქე შე სლი გლახ მქლ უცბდ მჩხრეკლისაჲ ან ლოცვა ყავთ ღისა თს; სტრიქონების რაოდენობა 23-26; დასაწყისში აკლია 2 სრული რვეული, მე-3-დან შემორჩენილია 6 ფურცელი.

[პრველი სწავლაჲ წისა ეფრემისი მონაზონთა მიმართ]

I-II + 1r -273v 3 წიგნი; I წიგნი I-II + 1r-90r Inc. პრველი სწავლაჲ წისა ეფრემისი მონაზონთა მიმართ Des.ოჳკოჳდავი მოკოჳდავთა თჳს; II წიგნი 91r-181r Inc. გარდამოჴდა და ევნა იგი Des. და რჟს აღიფხოჳრნენ საფოჳძველნი; III წიგნი 182r-273r Inc….]ქყნისანი მაშინ აღდგენ იგინი დედები Des. და ძრვანი ადგილდ–ადგილდ. და ესე ყლი იყოს...; შედგება 8 ფურცლიანი 34 რვეულისგან, 272 ფურცელი. ნაკლული, აკლია ბოლო ნაწილი.

[სახბჲ მათჱსი თავი]

I - II 1r - 293v 3 წიგნი; I წიგნი 1r - 95r Inc. სახბჲ მათჱსი თავი Des. და ესე ვითართა იგავითა; II წიგნი 95v - 197r Inc. ეტყოდათ სიტყასა ვა იძულებულ იყვენს იგინი სმენად Des. აჰა ესერა საფლი ღისა თქსა არს; III წიგნი 197v - 293r Inc. და ჰქა მოწაფეთა მოვლენან დღე რ ოდეს გულთ გითქუმიდეს Des. ქე შე გბრ მიქლ კე ეზრა გი კე და ყნი სინაწმდლნი და ყნი ქნენი ან. სტრიქონების რაოდენობა გვერდზე 23-24; ნაკლულია, დასაწყისში აკლია სრული რვეული, ბოლოში - ბოლოსწინა ფურცელი ამოხეულია. ტექსტში რამდენიმე სიტყვის თავში ან ბოლოში დასმულია წერტილი. ტექსტის გვერდით (აშიებზე) არის მითითება თავებსა და მუხლებზე, ბოლოში - პარალელურ ადგილებზე სხვა სახარებებიდან.

[სწერია ამას წიგნსა შინა თავები მიწყებით]

I-II-III 1r - 225v 4 წიგნი; I წიგნი I-II-III 1 r - 60v Inc. სწერია ამას წიგნსა შინა თავები მიწყებით Des. და ესე რაჲ ჰქა გნუტევნა იგინი და წარ; II წიგნი 61 r - 120 v Inc. ვიდეს სიხარულითა დიდითა და ადიდებ ჲესა Des. და მასვე ღამესა შევედით ჩნ ნავსა და განვედით; III წიგნი 121 r - 180 v Inc. წავედ და გადმორაჲვედით ჩნ ნავისა მისგან Des. სადა იგი მპოვა მე პირვლად ლოცვასა; IV წიგნი 181 r - 225 v Inc. და წარვიდა მშჳდობით ღაღადებდა და იტყოდა Des. და კურთხევისა ღირს ყოფად ქე იჳს მიერ ოისა ჩნისა ან. ლც ყთ ან. ესეაჲ ოჳკნს ვპვე და აქა შინა შევჩხრიკე შემდთ და ლც ყთ; სტრიქონების რაოდენობა 28, 27, 31; შედგება 28 რვეულისაგან, თითოეულში 8 ფურცელი. მე-3 რვეულს აკლია 1-ლი ფურცელი, მე-11 რვეულს 4 ფურცელი, 23-ე რვეულში არის 12 ფურცელი, 25-ში 9 ფურცელი, 28-ში 9 ფურცელი. პაგინაცია ქართული და ბერძნული.

[იყვ]ნეს ცოდვილ რ ესევითარნი ევნო მათ]

I-II+1r-144v 3 წიგნი; I წიგნი 1r-50v Inc. იყვ]ნეს ცოდვილ რ ესევითარნი ევნო მათ Des. რ სიყარლი ღთისაჲ არა გაქოჳს თავისა თქენისა თანა; II წიგნი 51r-100v Inc. მე მოვედ სახელითა მამისა ჩემისაჲთა Des. (98v) ლცსა თქნსა გვედიეთ და ყლი დაკლბბაჲ და ოÂგნბჲ ჩმი შემდთ და თქნსა ქნ შგწყნ ან (ნუსხურით); III წიგნი 101r-144v Inc. განგებაჲ და განწესებაჲ წთა სახარებათაჲ წელიწდისა დღეთაჲ და დღესასწაოÂლთაჲ Des. მხტნისა ბაცილასა (sic) ანადარნი–ცაესა (sic) მისასამე აღალესა მაჭაუტა ჶახესა (?) ღმერთმნა შაუდს, ამნ; ნაკლულია, აკლია დასაწყისის 21 რვეული, 22–დან შემორჩენილია 6 ფურცელი. 68–ე ფურცელზე მარკოზ მოციქულის გამოსახულება, მე–100 ფურცელზე – მათეს გამოსახულება. ორივეს აქვს ქართული წარწერა. როგორც ჩანს, ხატები სხვა ხელნაწერის კუთვნილებაა. აქვს მუხლების და პარალელური ადგილების მაჩვენებლები. 146v ბერძნული პალიმფსესტია, 99r, 99v არ იკითხება.

[ოო იჳ ქჱ, ღთო ჩნო შეგჳწყლენ და წარგჳმართე წესი და გნგებაჲ საეკლესიოჲ ბერძულსა წესსა ზა, რლსა შინა წერილ არს წელიწდისა ყთა დღთა და შბთ-კრკეთა სკთხვები მარხვათა გნგებასა თა და თთუეთასა]

I-II 1r - 266v 2 წიგნი; I წიგნი 1r - 133r Inc. ოო იჳ ქჱ, ღთო ჩნო შეგჳწყლენ და წარგჳმართე წესი და გნგებაჲ საეკლესიოჲ ბერძულსა წესსა ზა, რლსა შინა წერილ არს წელიწდისა ყთა დღთა და შბთ-კრკეთა სკთხვები მარხვათა გნგებასა თა და თთუეთასა. Des. რა იცოდით თქნ რაჲ იგი არს სსხჲ ჩინებისა; II წიგნი 133v - 266v Inc. მისისაჲ და რაჲ იგი არს სიმდიდრე დბისა მკჳდრობისა მისისაჲ Des. და დადგინებად წე დბისა თჳსისა უბიწოთა სიხარულით მხოლოსა ბრძენსა ოა მაცხოვარსა ჩნსა. დბჲ და სიმდიდრე სიმტკიცე და ჴელმწიფებაჲ უწინარეს ყლთა სკნეთა და აწდა უკი უკე ან; აქვს რვეულებრივი აღრიცხვა, შეიცავს ლდ (34) რვეულს, რვეულები 8-8 ფურცლიანია, მხოლოდ ივ (16) რვეულია ცხრაფურცლიანი, ლგ (33) რვეული - ექვსფურცლიანი და ბოლო ლდ (34) რვეული - ოთხფურცლიანი. სამოციქულოს ტექსტი წერია 1r - 265v-ზე, 266v-ზე ჩანს ძველი (პალიმფსესტის პირველი პირი) ხელნაწერი, ასომთავრული, გარდიგარდმო ნაწერი.

[ფსნი პი]

I-II + 1r-364v 3 წიგნი; I წიგნი I-II + 1r-126r Inc. ფსნი პი Des. მიუტეოსა ზრნვა შნ და მან გამოგზარდოს შნ; II 126v-245r Inc. და არა სცეს შერყევა უკე მართალსაჲ Des. და მოხუცებულთა მისთა; III 245v-364v Inc. გნბრძნობად. Des.და წარმართებად ფერჴთა ჩნთა გზასა მს მშჳიდობისსა; ნუსხური, 1 სვეტად, 13 სტრიქონი, 337–ე ფურცლიდან განსხვავებული ხელწერა, გვიანდელი ალაგ–ალაგ, ფსალმუნის დასაწყისი ასოები გაფორმებულია სხვადასხვა ფიგურებით ; ხელნაწერი დეფექტურია, შიგადაშიგ ამოჭრილია ზედა სტრიქონები.

[შითა შითა მმხილებდი და ნუცა რისხვითა შითა მსწავლი მე. მიწყალე მე ო რ უძლურ ვარ]

I-II+1r _ 276v 2 წიგნი; I წიგნი I-II+1r _140r Inc. შითა შითა მმხილებდი და ნუცა რისხვითა შითა მსწავლი მე. მიწყალე მე ო რ უძლურ ვარ Des. მართლ უკუნ იქცენ და სირცხჳლეულ იქმნენ რნი ზრახვიდეს ჩმ თს ძ; II წიგნი 140v _ 276v Inc. მიიქცენ მუნ თქუეს ვე Des. გლბა დთისი მეძვისათს. მაცხოვნე მე ღო რ მოკლდა წჲ რ შემცირდეს ჭშმტბნი მთნი ძეთა კცთაგნ ამაოსა იტ[ყო]და კცი მო[...]უსისა [...]თს ბაგი[...]; სტრიქონების რაოდენობა 15, პაგინაცია ასოებრივ-რვეულებრივი; ნაკლული, დასაწყისის და დასასრულის გარეშე, დაშლილი, 38-ე და 39-ე ფურცლებს შორის ჩართულია სხვა ფურცელი. აშიებზე დიდი რაოდენობით ჩაწებებული ფურცლები ქართული ხელნაწერებიდან ასომთავრული და ნუსხური ნაწერით, რამდენიმე არაბული წარწერით. იკითხება რამდენიმე მხედრული წარწერაც; ფსალმუნები დასათაურებულია, ხშირად დანომრილი.

[აიმაღლე და ღირს მყვენ ჩნ ოო კათნიერებით წდითა გულითა]

I-II + 1r - 301v 2 წიგნი; I წიგნი I-II 1r - 152r Inc. აიმაღლე და ღირს მყვენ ჩნ ოო კათნიერებით წდითა გულითა Des. კრხჲ ლამპართაჲ: ღო ძრიელო ოო ძალთაო და ქყნისაო დამბადებელო ზღჳსაო; II წიგნი 152v - 301v Inc. და ყლთა კიდეთა ქყნი სათაო რი სამკჳდრებულ ხარ ნათელსა Des. და რაჲ დარჩიჱს, ეგდნ იყოს მთრჲ; თავნაკლული, დასაწყისში აკლია 3 რვეული, რვეულებრივი აღრიცხვა, თითოეულ რვეულში 8 ფურცელი, 21-ში მხოლოდ 6 ფურცელი, შეიცავს დ-ლთ რვეულებს, ბოლო ფურცლებზე (287r - 301v) რვეულებრივი სათვალავი არ ჩანს. ბოლო აკლია.

[არა წმიდად ხ შეგინებულსა გულსა ყი სძაგნ და ისწრაფინ რთამცა შეურაცხ ყო მოყუასი]

I-II + 1r - 213v 2 წიგნი; I წიგნი I-II + 1r – 108r Inc. …]არა წმიდად ხ შეგინებულსა გულსა ყი სძაგნ და ისწრაფინ რთამცა შეურაცხ ყო მოყუასი Des. ამას იტყოდა გულის კლებით მარხვითა და ფა სიმდაბლითა გულის; II წიგნი 108v – 213v Inc. ხმაყო თავი თუისით რაჲ მე არს სიტყუად იგი Des. და მეორესა დღესა რისხვაჲ მოიწია და ყლი სამწყსოჲ მისი ცხენები; სტრიქონების რაოდენობა 15-18 ; ნაკლული, აკლია დასაწყისი და დასასრული, ულამაზოდ ნაწერი, ძნელად იკითხება, 1r, 1v-2r... 13r-მდე აშიებზე ზედა რეგისტრში მხედრული მინაწერები.