Językowe środki wyrażania postawy mówiącego w łotewskich debatach sejmowych

Wydział Neofilologii: Instytut Językoznawstwa

News telewizyjny jako akt retoryczny

Artykuł przedstawia news telewizyjny jako akt retoryczny. News telewizyjny rozumiany jest jako relacja o wydarzeniu zbudowana zazwyczaj z zapowiedzi i krótkiego kilkuminutowego materiału filmowego (nazywanego czasem felietonem), będącego rezultatem pracy reporter-skiej, wyemitowana w telewizji, zazwyczaj jako jeden z elementów w strukturze magazynu informacyjnego, ale również jako element bloków programowych telewizji informacyjnych. Newsy telewizyjne funkcjonują w mediach jako jeden z elementów działań strategicznych nadawców medialnych nastawionych na określone cele, w tym cele wizerunkowe, polityczne i ekonomiczne. Newsy powstają jako reakcja na konkretne wydarzenia, zaspokajają potrzebę informacji, ale służą też kreowaniu obrazu świata, skupianiu uwagi na pewnych aspektach rze-czywistości, wartościowaniu jej, przekonywaniu o ważności lub nieważności pewnych zda-rzeń. Pełnią funkcje informacyjne, ale też kreacyjne, wzorcotwórcze, stymulacyjne, wartościu-jące, i w końcu estetyczne. Dla osiągnięcia tych celów są odpowiednio konstruowane, z uwzględnieniem specyfiki i potrzeb odbiorcy oraz ethosu nadawcy. W tym sensie są więc ak-tami „retorycznymi”, a więc zamierzonymi, celowymi, będącymi odpowiedzią na określoną sytuację (uwarunkowane są historycznie, społecznie i politycznie) i adresowanymi do określo-nych odbiorców.

O definicjach retorycznych (na przykładzie hasła gender)

W tekście autorka pokazuje, czym są definicje retoryczne. Wskazuje ich cechy (nastawienie na odbiorcę, zastąpienie obiektywistycznego punkt widzenia podmiotowym, zsubiektywizowanym sposobem ujmowania świata, celowe uwydatnienie pewnych cech obiektu, a pomniejszenie, a nawet ukrycie innych) i funkcje (wpływanie na sposób postrzegania świata przez odbiorcę, determinowanie lub próba zdeterminowania jego działań mentalnych lub fizycznych). W swoich rozważaniach odnosi się do potencjału perswazyjnego słów, wynikającego po pierwsze z takich cech języka, jak arbitralność i konwencjonalność symboli językowych, po drugie, ze związku języka z procesami poznawczymi. Pokazuje mechanizmy perswazyjne, które definicje retoryczne wykorzystują. Są to 1) mechanizm wspólnoty świata i języka, 2) mechanizm emocjonalizacji odbioru, i 3) mechanizm symplifikacji rozkładu wartości. Materiałem badawczym są definicje hasła gender, które pojawiły się w polskiej debacie publicznej na przełomie 2013 i 2014 roku.