Exploitation of linguistic ambiguity in Polish and English jokes

English & Polish jokes based on linguistic ambiguity are constrasted. Linguistic ambiguity results from a multiplicity of semantic interpretations motivated by structural pattern. The meanings can be "translated" either by variations of the corresponding minimal strings or by specifying the type & extent of modification needed between the two interpretations. C. F. Hockett's (1972) translatability notion that a joke is linguistic if it cannot readily be translated into other languages without losing its humor is used to interpret some cross-linguistic jokes. It is claimed that additional intralinguistic criteria are needed to classify jokes. By using a syntactic representation, the humor can be explained & compared cross-linguistically. Since the mapping of semantic values onto lexical units is highly language specific, translatability is much less frequent with lexical ambiguity. Similarly, phonological jokes are not usually translatable. Pragmatic ambiguity can be translated on the basis of H. P. Grice's (1975) cooperative principle of conversation that calls for discourse interpretations. If the distinction between linguistic & nonlinguistic jokes is based on translatability, pragmatic jokes must be excluded from the classification. Because of their universality, pragmatic jokes should be included into the linguistic classification by going beyond the translatability criteria & using intralinguistic features to describe them.

Osobliwości środkowoeuropejskiej przestrzeni literackiej: ironiczni moraliści i ludyczni myśliciele

Autorka, stawiając pytanie o zasadność pojęcia Europy Środkowej, przypomina historię różnic poglądowych pomiędzy czeskimi a polskimi uczonymi na temat (nie)istnienia wspólnoty na tym terytorium: ci pierwsi w XIX wieku głosili ideę panslawizmu, w 30-tych latach XX wieku potrzebę syntezy kultur i literatur słowiańskich, a po II wojnie światowej przeciwstawiali słowiańskość Zachodowi, co wywoływało krytykę tych drugich. Stąd wynika odmienne rozumienie obszaru środkowoeuropejskiego – w Czechach przeważnie lokowanego w granicach Austro-Węgier, zaś w Polsce pojmowanego znacznie szerzej. Natomiast pewnego rodzaju spójny wyróżnik Europy Środkowej można znaleźć w literaturze, przytaczany bywa szczególnie gatunek powieści (np. Kafki, Haška, Musila, Gombrowicza), poprzedzony – jak przypomina autorka – polską gawędą i popularnym w Polsce szkicem fizjologicznym. Zawarty w nich element humoru, przeszedł w stadium satyry, a następnie groteski, tworząc dzięki temu niepowtarzalny odcień humoru środkowoeuropejskiego, często określanego jako drugi wyróżnik omawianego terytorium. Zdaniem autorki, środkowoeuropejska specyfika ściśle związana jest z kodem euroatlantyckim, a w tym właśnie kontekście zawsze powinna być rozpatrywana.