Universities and Welfare States Coping with Permanent Financial Austerity: Pressures on (Competing) Public Institutions

A chapter linking universities and welfare states to permanent financial austerity can take a shorter or a longer historical perspective. This chapter looks further back (to the postwar expansion of European welfare states) to better understand future transformations of both public institutions. Their long-term sustainability problems did not start with the financial crisis of 2008 but have been growing since the 1970s (Schäfer and Streeck 2013; Bonoli and Natali 2012; Hay and Wincott 2012). Financial austerity is not a post-crisis phenomenon. As a concept, it was used in welfare state research at least a decade earlier, although it does not seem to have been used in higher education studies until recently. Two quotations bring us to the heart of the matter: welfare states and universities are currently changing under adverse financial conditions caused by an array of interrelating and mutually reinforcing forces and their long-term financial sustainability is at stake across Europe. The welfare state is a “particular trademark of the European social model” (Svallfors 2012: 1), “the jewel in the crown” and a “fundamental part of what Europe stands for” (Giddens 2006: 14), as are tuition-free universities, the cornerstone of intergenerational social mobility in Continental Europe. The past trajectories of major types of welfare states and of universities in Europe tend to go hand in hand: first vastly expanding following the Second World War, and especially in the 1960s and 1970s, and then being in the state of permanent resource-driven and legitimacy-based “crisis” in the last two decades. Welfare states and universities, two critically important public institutions, seem to be under heavy attacks from the public, the media and politicians. Their long-term sustainability is being questioned, and solutions to their (real and perceived) problems are being sought at global, European, and national levels.

Rola systemu podatkowego przed, w trakcie i po kryzysie finansowym

Celem niniejszego artykułu jest podsumowanie najnowszych wyników badań analizujących rolę systemu podatkowego w kolejnych fazach kryzysu zapoczątkowanego w 2008 r. Przeprowadzona w opracowaniu analiza wskazuje, że jego rola ulegała istotnym zmianom: 1) przed wybuchem kryzysu stwarzał bodźce do takich zachowań podmiotów gospodarczych, które przyczyniały się do narastania nierównowagi leżącej u podstaw kryzysu; 2) po jego wybuchu wzrosło znaczenie stabilizacyjne systemu podatkowego: zarówno w obszarze oddziaływania tak zwanych automatycznych stabilizatorów, jak i dyskrecjonalnych zmian obciążeń podatkowych; 3) obecnie zmiany systemu podatkowego zmierzają w kierunku wsparcia procesu konsolidacji fiskalnej oczekiwanej w najbliższych latach w wielu gospodarkach rozwiniętych i w części krajów rozwijających się.

Przywództwo Niemiec i Francji w Unii Europejskiej w XXI w. Problemy i wyzwania

Autor w pracy stawia tezę, że „francusko-niemiecki motor” odegrał pozytywną rolę w procesie integracji europejskiej w XX w. Dzięki bliskiej współpracy francusko-niemieckiej możliwa była realizacja unii walutowo-gospodarczej, Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa oraz stworzenie w UE „obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości”. W XXI w. trudna sytuacja gospodarcza Francji i napięcia społeczne spowodowały spadek jej znaczenia w Unii Europejskiej. Kryzys finansowy strefy euro oraz problem uchodźców wykreowały Niemcy na samotnego lidera w Unii Europejskiej. Jednakże współpraca francusko-niemiecka nie załamała się, gdyż oba państwa wzajemnie się potrzebują i zapewniają równowagę w Europie. Zdaniem wielu ekspertów, ze względu na ogólne nastroje w Europie, w Berlinie i Paryżu brakuje nowych idei ukazujących perspektywy rozwojowe Unii Europejskiej na najbliższe lata.