Krytyka dziewiętnastowiecznego rozumu. Źródła i konteksty Pałuby Karola Irzykowskiego

Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej: Instytut Filologii Polskiej

Kazimierz Kaczmarczyk (1878-1966). Archiwista i historyk

Wydział Historyczny: Instytut Historii

Holocaust w powieści Wasilija Grossmana "Życie i los"

Tematem artykułu jest książka bezpośrednio nie zaliczana do literatury Holocaustu, wybitna powieść Życie i los, rosyjskiego pisarza i dziennikarza Wasilija Grossmana, który dziś uznawany jest za jednego z najważniejszych twórców rosyjskich XX wieku. Życie i los okazuje się przykładem ujęcia dramatu Shoah na tle wojny jako części wielkiej Historii poddanej szaleństwom ideologii i polityki nazistów oraz terroru i rosnącego z drugiej strony antysemityzmu w państwie bolszewickim. Jednocześnie Zagłada pozostaje w tym utworze przede wszystkim tragedią konkretnych osób, widziana w porządku pojedynczej ludzkiej egzystencji, która nie daje się nigdy całkowicie sprowadzić do tego, co bezosobowe i masowe. Indywidualna perspektywa humanizuje obraz historii, ale też i go podważa w jego ogólnych strukturach i narracjach. Artykuł opisuje elementy, które składają się na żydowski wątek utworu. Dla jego odczytania ważny okazuje się szerszy kontekst biografii Grossmana i historia powstania oraz wydania powieści Życie i los. Jak widać – rosyjski pisarz dokonał dwóch znaczących gestów w odniesieniu do problemu reprezentacji Zagłady: z jednej strony zwrócił się ku konwencjom literackim, wykorzystał epicki rozmach, kompozycję wielowątkową i panoramiczne ujęcia wraz z ich koncepcją realizmu, wehikularności słowa, a jednocześnie wyszedł poza estetyczne ramy tekstu literackiego, wprowadził elementy lirycznych opisów i autobiograficzne akcenty oraz podkreślił etyczny wymiar całości – jako formy pamięci o tych niezliczonych ofiarach nie tylko Zagłady, ale i każdego XX wiecznego totalitaryzmu.

Najważniejsze kierunki, motywy i podstawy konstrukcji wierszy Pirbala Muhammuda

Wydział Neofilologii: Katedra Studiów Azjatyckich

Buland al-Ḥaydarī – poeta pokolenia prekursorów współczesnej poezji arabskiej. Interpretacja twórczości

Głównym celem dysertacji jest interpretacja twórczości Bulanda al-Ḥaydarīego (iracki poeta kurdyjskiego pochodzenia (1926-1996)). Utwory Al-Ḥaydarīego zawierają w sobie charakterystyczne cechy współczesnego wiersza arabskiego. Opisują ponadto najważniejsze historyczne, społeczne i osobiste doświadczenia literackiego pokolenia tego poety, jak również innych członków społeczności arabskiej w okresie po II wojnie światowej. Praca doktorska składa się z dwóch części. Pierwszą część poprzedza krótki opis stanu badań nad liryką Al-Ḥaydarīego. W pierwszym jej rozdziale przedstawiono życiorys i biografię literacką poety oraz wyjaśniono pojęcia takie jak: ‘współczesna poezja arabska’, ‘wolna poezja’, ‘poemat prozą’ czy ‘ruch wolnej poezji’. Wspomniano również o głównych nurtach w poezji arabskiej w latach 50. i 60. XX w., jak również ukazano sposób, w jaki modernistyczni poeci postrzegali poezję. Natomiast w drugim rozdziale przedstawiono pokrótce charakterystyczne cechy (stylistyczne, składniowe i melodyczne) współczesnego wiersza arabskiego i zilustrowano je fragmentami utworów Al-Ḥaydarīego. Druga część dysertacji składa się z pięciu rozdziałów. W każdym z nich przedstawiono jeden lub kilka głównych motywów oraz ich różne warianty: w pierwszym rozdziale – motyw miłość, w drugim – motyw istnienia (życie i śmierć), w trzecim – motywy ojczyzny, obczyzny, zaangażowania społecznego twórcy i jego wyobcowania, w czwartym – motyw przestrzeni (np. dom, droga, raj, piekło) oraz w piątym – motyw czasu (przeszłość, teraźniejszość, przyszłość).