Cywilnoprawne granice optymalizacji podatkowej w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (analiza struktur planowania podatkowego)

Wydział Prawa i Administracji

Jednym ze sposobów dążenia do minimalizacji danin publicznych pozostaje wykorzystanie struktur optymalizacyjnych, w których, w celu wygenerowania po stronie podatnika oszczędności podatkowej, wykorzystuje się specyficzne, często nietypowe, ukształtowanie stosunków cywilnoprawnych. Struktury te bazują na takim ukształtowaniu cywilnoprawnego stanu faktycznego, będącego podstawą wymiaru podatku, by zastosowanie znalazły korzystne dla danego podmiotu normy prawa podatkowego. Chodzi więc w nich o przeprowadzenie na gruncie cywilnoprawnym określonych operacji w celu wywołania, na gruncie prawa daninowego, ściśle określonych pozytywnych dla podatnika skutków. Przedmiotem rozprawy pozostaje zbadanie cywilnoprawnej dopuszczalności takich rozwiązań, przy czym zakres moich rozważań ograniczam do tych struktur optymalizacyjnych, które dotyczą podatku dochodowego od osób prawnych. Celem rozprawy jest w szczególności weryfikacja, czy z punktu widzenia przepisów prawa cywilnego stosowanie instytucji cywilnoprawnych w celu optymalizacji podatkowej napotyka jakieś ograniczenia. Praca zawiera ustalenia w zakresie tego, czy podatnik, dążąc do uzyskania korzyści fiskalnych, może w sposób dowolny kształtować cywilnoprawny stan faktyczny stanowiący podstawę wymiaru podatku, czy też prawo cywilne lub szczegółowe regulacje podatkowe w jakiś sposób ograniczają jego możliwości w tym zakresie.

The taxpayers’ actions aimed at minimizing tax burden are often called “tax optimization” or “tax planning”. In practice, one way of lowering tax burden is implementation of tax structures, in which a reduction of tax is achieved by structuring civil affairs in a specific way. In such schemes, taxpayers execute civil law actions inasmuch that they lead to a situation in which dispositions of favorable tax norms are fulfilled, and as a result a positive tax effect is achieved. The aim of the dissertation is to analyze feasibility of the structures aimed at corporate income tax optimization from a civil law perspective. In particular, the objective of the paper is to verify whether civil norms limit in any way taxpayers in using private law instruments to achieve a tax benefit. The author analyses the fact whether one may freely recourse to the civil law institutions when they aspire to minimize a tax burden. The Polish civil and tax law regulations are evaluated to find out whether the legitimacy of the tax optimization structures is limited in any way by them. In particular, the author aims to verify whether civil actions aimed at tax evasion are valid. In addition, the dissertation discusses the problem whether the tax authorities have effective legal instruments allowing them to question the effectiveness of such taxpayers’ actions on the tax ground.