Polityka oświatowa i edukacyjna jako element polityki historycznej (1989-2014). Dynamika zmian treści dotyczącej Polski Ludowej

Wydział Nauk Politycznych i Dziennikarstwa

W rozprawie doktorskiej przyjęto tezę o istnieniu zależności pomiędzy dynamiką zmian treści dotyczącej Polski Ludowej w obszarze publicznej edukacji nieakademickiej w latach 1989-2014 a elitami sprawującymi władzę. Za działania oświatowe uznano te prowadzone w ramach powszechnego systemu oświaty, a szczególnej analizie poddano zmiany o charakterze organizacyjnym, a także te dotyczące nauczanych i wymaganych treści. Jako działalność edukacyjną określono w pracy działalność Instytutu Pamięci Narodowej i w ramach wspomnianego powyżej, drugiego obszaru analizy, szczegółowo opisano okoliczności powstania IPN, jego funkcjonowanie na przestrzeni lat oraz wskazano na charakter treści publikacji i ofert edukacyjnych skierowanych do dzieci i młodzieży szkolnej oraz nauczycieli przedmiotu historia oraz historia i społeczeństwo. Podstawowymi pytaniami badawczymi sformułowanymi w pracy były: Jaka pamięć o Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej – w następstwie podejmowanych działań oświatowych i edukacyjnych – została wykreowana w latach 1989-2014?; Do tworzenia jakiego obrazu PRL przyczynia się powszechnie obserwowalne w ramach działań edukacyjnych i oświatowych zjawisko wizualizacji pamięci, a więc uprzywilejowania obrazu jako nośnika?; Jakie wydarzenia z okresu PRL – w przekazie edukacyjnym i oświatowym – są przedmiotem zapomnienia?; Jaki kanon pamięci o okresie PRL tworzy nieakademicka edukacja publiczna?

The fundamental questions of the dissertation were: What kind of memory of the Polish People's Republic has been created in the years 1989-2014 as a result of activities undertaken in schooling and education policy?; What sort of image of the Polish People's Republic does the visual memory create?; What events which took place in the Polish People's Republic are subject of oblivion?; What is the nature of collective memory’s canon of the Polish People's Republic which creates a non-academic public education? To get the conclusion more than 30 school books published between 1989 and 2014, secondary school leaving examinations forms, annual activities reports of Institute of National Remembrance, political parties declarations and several hundred of laws, orders, decrees related to core curriculum of the school subjects: “history” and “history and society” were analyzed. As a conclusion, the political elites influence on schooling end education policy in years 1989-2014 was confirmed. Three periods of time (1989-2001; 2001-2008; 2008-2014) was identified and characterized in accordance to particular activities of political elites. The consequences of undoubtedly negative political history with reference to the Polish People's Republic are considered two basic phenomena conviction young people about the irrelevance of the communist period in the history of Poland and looking for grounds of national identity in the periods preceding the years 1944-1989, especially in the Second Polish Republic and the Second World War.