Zmiany w systemach komunikacji akustycznej ptaków jako bioindykatory zmian w środowisku

Wydział Biologii

Fragmentacja siedlisk jest obecnie jedną z głównych przyczyn spadku liczebności populacji ptaków krajobrazu rolniczego. W kontekście ich ochrony, niezwykle istotne jest wypracowanie skutecznych metod monitoringu w celu zarządzania populacjami zagrożonych gatunków. W pierwszej części rozprawy wykazałem, że zmiany wzorców współdzielenia repertuarów wśród samców trznadla Emberiza citrinella i ortolana E. hortulana są dobrym wskaźnikiem fragmentacji populacji badanych gatunków. Wyniki niniejszych badań jednoznacznie pokazują, że monitoring cechy kulturowej (śpiewu) może być skutecznym, tanim oraz wiarygodnym wskaźnikiem zmian w populacjach i alternatywą dla metod opartych na długoterminowej kontroli liczebności populacji. Niezwykle istotnym zagrożeniem dla populacji ptaków jest także gwałtowny rozwój energii wiatrowej, ponieważ nowoczesne turbiny produkują hałas, który maskuje śpiew ptaków. By możliwe było określenie w jakim stopniu hałas farm wiatrowych wpływa na komunikację dźwiękową ptaków, potrzeba wiarygodnych wskaźników oddziaływania. W drugiej części rozprawy wykazałem, że zmiany w śpiewie skowronka Alauda arvensis są dobrym wskaźnikiem wzrostu poziomu natężenia hałasu w środowisku. Badania te pokazały, że analiza parametrów akustycznych śpiewu ptaków może służyć jako system wczesnego ostrzegania zanim obserwowany jest spadek liczebności populacji oraz być stosowana jako narzędzie bioindykacyjne podczas planowania działań mających na celu ochronę gatunków ptaków.

The increasing risk of extinction of farmland bird populations is caused to a great extent by human-driven habitat fragmentation. Therefore, it is crucial for conservation biologists to work out efficient methods for monitoring and management of declining populations. I showed that changes in patterns of repertoire sharing (a consequence of social learning behaviour) between territorial males of yellowhammer Emberiza citrinella and ortolan bunting E. hortulana are highly reliable indicators of habitat fragmentation in an agricultural landscape. The results suggest that changes in vocal communication systems can reflect the emergent population status of species vulnerable for rapid decline due to habitat destruction. I emphasize that studying of bird cultural traits in landscapes that are changing due to human activity can be more efficient and informative than traditional methods based on long-term population monitoring. In a context of noise pollution, a rapid development of wind energy should be considered as an important conservation issue, since modern wind farms produce noise which masks bird vocalization. However, to assess to which extent wind farm noise affects bird song and to make efficient conservation planning possible, there is an urgent need for reliable indicators of wind farm noise impact on wild populations. Here, I showed that skylark Alauda arvensis song may serve as an indicator of elevated noise level in the environment. This study provides a reliable tool for conservationists when undertaking highly efficient conservation efforts on wind farm bird populations.