La fortuna de la "Artificiosa memoria sive Phoenix" de Pedro de Rávena: entre el éxito y la retractatio


Autoria(s): Merino Jérez, Luis; Universidad de Extremadura
Data(s)

18/01/2016

Resumo

La Artificiosa memoria siue Phoenix de Pedro de Rávena tuvo una amplia difusión en la Europa del siglo XVI. Dos son las claves de su éxito: la fama de ilustre memorioso que consiguió forjarse con sus exhibiciones de memoria y el uso de las emociones en la formulación de reglas mnemotécnicas basadas en el humor y el erotismo. Sin embargo, poco antes de morir, en 1508, publicó unas breves Additiones quaedam ad artificiosam memoriam en las que añade algunas reglas nuevas y, sobre todo, renuncia a la norma que aconseja usar la imagen de jóvenes hermosas para elaborar escenas mnemotécnicas. Esta suerte de retractatio se explica en el contexto de la polémica mantenida con algunos teólogos de Colonia

Phoenix siue artificiosa memoria by Pedro de Rávena was widely circulated around 16th century Europe. There are two keys to his success: his reputation for being an illustrious mnemonist that he managed to incorporate into his exhibitions on memory and the use of emotions when formulating mnemonic rules based on humour and eroticism. In addition, shortly before his death, in 1508, he published the brief Additiones quaedam ad artificiosam memoriam in which he adds several new rules and, above all, disregards that which suggests using the image of beautiful youths to elaborate mnemonic scenes. This kind of retractatio is explained within the context of the controversy maintained by some theologians from Cologne.

Formato

application/pdf

Identificador

http://revistas.ucm.es/index.php/CFCL/article/view/51101

10.5209/rev_CFCL.2015.v35.n2.51101

Publicador

Ediciones Complutense

Relação

http://revistas.ucm.es/index.php/CFCL/article/view/51101/47443

/*ref*/Adams, J.N. (1982), The Latin Sexual Vocabulary, Baltimore, Johns Hopkins Univ. Press.

/*ref*/Aguilera, J. de (1536), Ars memoratiua, Salmanticae, impressum in uico sarracenorum.

/*ref*/Bateman, J.J. (1983), «The Art of Rhetoric in Gregor Reisch’s Margarita Philosophica and Conrad Celtes’ Epitome of the Two Rhetorics of Cicero», Illinois Classical Studies VIII.l, 137-154.

/*ref*/Bietenholz, P.G. (1995), Contemporaries of Erasmus, University of Toronto Press.

/*ref*/Cacho, R. (2003), La poesía burlesca de Quevedo y sus modelos italianos, Universidade de Santiago de Compostela.

/*ref*/Casini, L. (2012), «Juan Luis Vives and Early Modern Psychology: A Critical Reappraisal», en P.J.J.M. Bakker et al. (eds.), Psychology and the Other Disciplines: A Case of Cross Disciplinary Interaction (1250-1750), Leiden, pp.81-105.

/*ref*/Cremans, H. (1869), De Iacobi Hochstraten vita et scriptis, Bonnae.

/*ref*/Egido, A. (1986), «El arte de memoria y El Criticón», en Gracián y su época, Zaragoza, Institución Fernando el Católico, pp. 25-66.

/*ref*/Galán Vioque , G. (2002), Martial. Book VII. A Commentary, Leiden, Brill.

/*ref*/Giovani, M. (2006), «L’erotismo entomológico della pulce: divagazioni a margine del De pulice e di Guglielmo di Blois», Maia 58, 518-538.

/*ref*/Hoogstraten, I. (15081), Iustificatorium principum Alamaniae […] disoluens rationes […] Petri Rauennatis, [s.l.].

/*ref*/Hoogstraten, I. (15082), Defensio scholastica principum Almaniae […] contra nouissimum opus […] Petri Rauennatis, [Coloniae], impresuum per Iohannem Landen.

/*ref*/Iglesias, Á. (1993), «El relato oral en la época clásica y en el folclore moderno: el caso del blasón popular», Paremia 1, 29-34.

/*ref*/Lièvre, G. Le (1520), Ars memoratiua, Parisiis, in Chalcographia Iodoci Badii Ascensii.

/*ref*/Merino Jerez, L. (2015), «La memoria en la Tertia et ultima pars Rhetoricae de Juan Lorenzo Palmireno», en J.M. Maestre et al. (eds.) Humanismo y pervivencia del mundo clásico. Homenaje al profesor Juan Gil. V.3, Alcañiz-Madrid, CSIC-Instituto de Estudios Humanísticos, pp. 1327-1338.

/*ref*/Montano, B. Arias (1984), Los Rhetoricorum libri quattuor de Benito Arias Montano (int., ed., trad. y notas de Mª V. Pérez Custodio), Badajoz.

/*ref*/Mormando, F. (1999), The Preacher’s Demons, The University of Chicago Press.

/*ref*/Nauert, C.G. (2006), «Peter of Ravenna and the ‘obscure men’of Cologne, a case of pre- Reformation controversy», en Humanism and the Culture of Renaissance Europe, Cambridge University Press, pp. 609-640.

/*ref*/Palmireno, J. Lorenzo (1566), Tertia et ultima pars rhetoricae, Valentiae, ex typographia Ioannes Mey.

/*ref*/Rávena, P. de (1503), Compendium iuris ciuilis, impressum Albiburgi.

/*ref*/Rávena, P. de (15082), Compendium iuris ciuilis, Coloniae, in edibus liberorum Quentel.

/*ref*/Rávena, P. de (15083), Compendium […] in materia consuetudinum Feudorum, Coloniae, in edibus Quentel.

/*ref*/Rávena, P. de (15084), Alphabetum aureum, Coloniae Agripinae, Quentel.

/*ref*/Rávena, P. de (15085), Valete cum perpetuo silentio ad […] Iacobum de Alta Platea, [s.l.].

/*ref*/Rávena, P. de (15086), Prima pars egregii et salutiferi operis […] Petri Rauennatis contra Gherardum de Zutphania et fratrem Iacobum Theologiae profesores, Maguntiae.

/*ref*/Rávena, P. de (2007), Phoenix siue artificiosa memoria (ed. y trad. de L. Merino), en Retórica y artes de memoria, Cáceres, Universidad de Extremadura, pp.113-180.

/*ref*/Rávena, Pedro de (15081), Aurea opuscula, Coloniae, in edibus ingenuorum liberorum Quentel.

/*ref*/Rossi, P. (2006), Logic and the Art of Memory: The Quest for a Universal Language, Londres, Continuum (19831).

/*ref*/Sabellico, M. Antonio (1507), Decem […] exemplorum libris, Venetiis, Joannes Bartholomeus.

/*ref*/Salinas, M. de (1999), Rhetorica en lengua castellana (ed. E. Sánchez García), Nápoles.

/*ref*/Sánchez de las Brozas, F. (2007), Artificiosae memoriae ars (ed. y trad. de L. Merino), en Retórica y artes de memoria, Cáceres, Universidad de Extremadura, pp.181-225.

/*ref*/Tiraboschi, G. (1809-12), Storia della letteratura italiana, t.IX, parte II, Florencia, Molini e Landi.

/*ref*/Tixier de Ravisi, J. (1551), Officinae I. Ravisii Textoris epitome Alter tomus, Lugduni, apud Seb. Gryphum.

/*ref*/Trujillo, T. de (1584), Thesauri concionatorum libri septem, Venetiis, apud haeredes Melchioris Sessae. Varanini, G.M. – Zuminai, D. (1994), «Ricerche su Gerardo Boldieri di Verona (1405 c.- 1485), docente di medicina a Padova. La famiglia, l’inventario dei libri e dei beni, la cappella», Quaderni per la storia dell’Università di Padova 26-27 (1993-1994), 49-148.

/*ref*/Velázquez de Azevedo, J. (2002), Fénix de Minerva o arte de memoria (estudio introductorio de F. Rodríguez de la Flor), Valencia, Tératos.

/*ref*/Yates, F. (2001), The Art of Memory, Londres, ARK (19661).

/*ref*/Zutphania, Gerardus de (1508), Tractatus de cadaueribus maleficorum mortipunitorum ad considerationem Alemanie principum et aliorum judicum per […] pro honore patriae, in clarissimo uniuersali studio Coloniensi compilatus.

Direitos

LICENCE OF USE: The full text articles included on the Scientific Journals of the Complutense website are open access and the property of their authors and/or publishers. Therefore, any reproduction, distribution, public communication and/or total or partial transformation requires their express and written consent. Links to the full text of the articles on the Scientific Journals of the Complutense website should be to the official URL of the Complutense University of Madrid.

LICENCIA DE USO: Los artículos a texto completo incluidos en el Portal de Revistas Científicas Complutenses son de acceso libre y propiedad de sus autores y/o editores. Por tanto, cualquier acto de reproducción, distribución, comunicación pública y/o transformación total o parcial requiere el consentimiento expreso y escrito de aquéllos. Cualquier enlace al texto completo de los artículos del Portal de Revistas Científicas Complutenses debe efectuarse a la URL oficial de la Universidad Complutense de Madrid

Fonte

Cuadernos de Filología Clásica. Estudios Latinos; Vol 35, No 2 (2015); 299-318

Palavras-Chave #Petrus Rauennatis; Artificiosa memoria; Phoenix; Additiones. #Petrus Rauennatis; Artificiosa memoria; Phoenix; Additiones.
Tipo

info:eu-repo/semantics/article

Artículo revisado por pares

info:eu-repo/semantics/publishedVersion