Radzenie sobie z zagrożeniem tożsamości społecznej i osobistej – moderująca rola konstruktu Ja

Wydział Nauk Społecznych: Instytut Psychologiii

Perspektywa tożsamości społecznej zakłada, że zagrożenie tożsamości społecznej prowadzi do zmian w poczuciu przynależności do grupy wyrażających się w postaci procesów dysocjacji i asocjacji względem grupy. Wyniki badań prowadzonych w obszarze konsumpcji symbolicznej pozwalają oczekiwać, iż kierunek zmian w poczuciu przynależności do grupy jest zależny od typu konstruktu Ja oraz że wzrost pobudzenia lękowego w odpowiedzi na zagrożenie tożsamości może odgrywać istotną rolę w tych mechanizmach. Podstawowym celem tej pracy było poznanie funkcji procesów asocjacji i dysocjacji względem grupy własnej pod wpływem zagrożenia tożsamości społecznej i osobistej u osób różniących się dostępnością Ja indywidualnego i Ja kolektywnego. Dodatkowym celem było określenie tego, czy lęk i towarzyszące mu pobudzenie fizjologiczne stanowi czynnik pośredniczący w tych zależnościach. Przeprowadzony eksperyment laboratoryjny poprzedzony szeregiem badań przygotowawczych dostarczył nowej wiedzy umożliwiającej udzielnie odpowiedzi na pytania badawcze. Wyniki badania ukazały, że osoby, które mają dostępny poznawczo kolektywny konstrukt Ja reagują na zagrożenie tożsamości społecznej i osobistej asocjacją z grupą własną i z grupą obcą, a osoby, które mają dostępny poznawczo indywidualny konstrukt Ja reagują na zagrożenie tożsamości społecznej częściową dysocjacją od grupy własnej i dysocjacją od grupy obcej, a na zagrożenie tożsamości osobistej reagują dysocjacją od grupy obcej. Fizjologiczne wskaźniki lęku nie uczestniczą w mechanizmach reagowania na zagrożenie tożsamości społecznej i osobistej.

The aim of this research was to examine how social and personal identity threat influences ingroup and outgroup association and dissociation processes among individuals with different levels of individual and collective self-construal accessibility. Furthermore, the mediating role of anxiety-related physiological arousal was tested. Social identity theory (Tajfel & Turner, 1979) served as the starting point for the theoretical analysis of coping with social identity threat – including changes in group belonging as indicated by ingroup association and dissociation. The results of previous studies suggested that personal identify threat can initiate ingroup association and dissociation (Cialdini et al., 1976). More recent research within the field of symbolic consumption suggested that association and dissociation depends on the active self-construal within the individuals whose identity is threatened (White et al., 2013). The research has shown that anxious physiological response to identity threat is likely to play role in these mechanism (Angel, 2012). To address this aim, a laboratory experiment was developed and preceded with several preparatory studies. The results revealed that individuals with an active collective self respond to social and personal identity threat with an increased association with their ingroup and outgroup. Individuals with an active individual self respond to threat by partial ingroup and outgroup dissociation. Physiological arousal did not mediate these effects. These results contribute to the theories of social identity, self-construal and symbolic consumption.

Projekt sfinansowany przez Narodowe Centrum Nauki (2013/11/N/HS6/01122)