Moje teksty pisze życie – język kultury hip-hopu w polskich i niemieckich tekstach piosenek. Analiza porównawcza

Wydział Neofilologii

Głównym celem pracy doktorskiej zatytułowanej „Moje teksty pisze życie – język kultury hip-hopu w polskich i niemieckich tekstach piosenek. Analiza porównawcza” jest wskazanie różnic oraz podobieństw w języku subkultury hip-hopu, na podstawie wybranych utworów muzycznych. Zaprezentowana na 251 stronach dysertacja obejmuje opis dziedziny językoznawczej – socjolingwistyki, kategorię tekstu, opis polskiej i niemieckiej subkultury hip-hopu oraz analizę językową 18 wybranych utworów, powstałych między 1992 a 2011 w Polsce i w Niemczech. Rozważania socjolingwistyczne obejmują przede wszystkim definicję dziedziny oraz etapy jej rozwoju. W kategorii tekstu, stanowiącego podstawę teoretyczną dla analiz językowych utworów, wyszczególniono m.in. definicje tekstu, kryteria tekstualności, funkcję, akty mowy oraz styl. Scharakteryzowano również samą subkulturę oraz jej elementy, a przede wszystkim wskazano na niemiecką oraz polską scenę hip-hopu, z której wyróżniono 18 piosenek. Utwory zostały podzielone na trzy kategorie tematyczne: społeczną, patriotyczną i polityczną oraz przeanalizowane na 4 płaszczyznach językowych: płaszczyzna tekstu, akty mowy, płaszczyzna gramatyczna i leksykalna. Na płaszczyźnie tekstu nie stwierdzono specyficznych dla danego języka różnic, zarówno w strukturze jak i stosowanych środkach koherencji oraz specyficznych dla danego języka różnic w użyciu konkretnych aktów mowy. Zaskakującym wnioskiem było stwierdzenie wielu podobieństw na płaszczyźnie leksykalnej w obu językach utworów. Główne różnice w tekstach polskich i niemieckich piosenek wyszczególniono natomiast na płaszczyźnie gramatycznej.

The main objective of the thesis entitled “Life writes my lyrics - language of hip-hop culture in the Polish and German song lyrics. Comparative analysis” is to analyze the differences and similarities in the language of hip-hop subculture, based on selected songs. The 251 presented pages in the dissertation define the notion of sociolinguistics, text category, Polish and German hip hop subculture description as well as it includes language analysis of the 18 selected tracks created between 1992 and 2012 in both countries Poland and Germany. Sociolinguistic considerations include mainly the definition of the major discipline and its development. In the text category, which is a theoretical basis of the language analysis of the songs, definitions, criteria for textuality, function, speech acts and style are characterised. The subculture of hip-hop itself and its elements have been characterised especially the German and Polish hip-hop scene, among which the 18 songs have been investigated. For analysis purposes the songs have been divided into three thematic categories: social, patriotic and political. They have been further examined in 4 linguistic levels: text, speech acts, grammar and lexis. At text level no language-specific differences were found, neither in structure or applied coherence measures. Also no language-specific differences were found in the usage of specific speech acts. Surprisingly in the conclusion many similarities on the lexical level in both languages was characterised. The main differences in the Polish and German song lyrics have been found at grammatical level.

Das Hauptziel der Doktorarbeit mit dem Titel „Meine Texte schreibt mein Leben – die Sprache der Hip-Hop- Kultur in polnischen und deutschen Songtexten. Eine komparative Studie” ist, anhand der ausgewälten Lieder, Unterschiede und Ähnlichkeiten in Hip-Hop-Sprache darzustellen. Die auf den 251 Seiten dargestellte Dissertation umfasst die Beschreibung der sprachwissenschaftlichen Disziplin – Soziolinguistik, Text-Kategorie, Charakteristik der polnischen und deutschen Hip-Hop-Subkultur und eine sprachliche Analyse der ausgewählten Lieder, die zwischen 1992 und 2011 in Polen und in Deutschland entstanden sind. Die soziolinguitischen Überlegungen enthalten vor allem die Definition der Hauptdisziplin und ihre Entwicklung. In der Kategorie des Textes, die ein theoretisches Fundament für sprachliche Analysen bildet, werden u.a. Definition des Textes, Textualitätkriterien, Funktion, Sprechakte und Stil ausgezeichnet. Es werden Hip-Hop- Subkultur, ihre Elemente und besonders die polnische und deutsche Hip-Hop-Szene charakterisiert, aus welcher 18 Songs unterschieden werden. Die Lieder werden in drei thematische Einheiten aufgeteilt: soziale, patriotische und politische. Sie werden dann auf vier sprachlichen Ebenen analysiert: Textebene, Ebene der Sprechakte, grammatische und lexikalische Ebene. Auf der Textebene sind keine für die jeweiligen Sprachen Besonderheiten, sowohl in der Textstruktur, als auch in Kohärenzmitteln festzustellen. Keine besonderen Merkmale werden auch im Gebrauch bestimmter Sprechaktgruppen zu unterschieden. Auffallend sind die Ähnlichkeiten auf der lexikalischen Ebene in den beiden Sprachen aufzuweisen. Die Hauptunterschiede werden in den polnischen und deutschen Songtexten auf der grammatischen Ebene festgestellt.