Analiza struktury przestrzennej i czasoprzestrzennej maksymalnych opadów dobowych w Polsce w latach 1956-1980

Jednym z wyników prognoz wykonywanych z zastosowaniem globalnych i regionalnych modeli klimatycznych jest odkrycie wysokiego prawdopodobieństwa wzrostu częstości oraz natężenia ekstremalnych opadów. Poznanie prawidłowości ich powtarzalności i zasięgu przestrzennego ma oczywiście bardzo duże znaczenie gospodarcze i społeczne. Dlatego, niezależnie od wprowadzania nowych technik pomiarowych należy dokonywać analizy i reinterpretacji archiwalnych danych, korzystając z możliwości stwarzanych przez rozwój GIS. Głównym celem opracowania jest analiza prawidłowości przestrzennej i czasowej zmienności miesięcznych oraz rocznych maksymalnych dobowych sum opadów (MSDO) z lat 1956-1980, z obszaru Polski. W pracy wykorzystano nowe w geografii polskiej metody geostatystyczne. Do publikacji dołączono dysk DVD ze źródłową bazą danych i najważniejszymi wynikami w postaci numerycznej i kartograficznej.

The main goal of the work was to analyse regularities underlying spatial and temporal variations in monthly and annual maximum daily precipitation totals (MDPTs) in the years 1956- 1980 from the area of Poland. The MDPT field in Poland is usually the sum of the outcomes of three types of processes operating at various spatial scales: local (<10-20 km), regional (50-150 km), and supra-regional (>200 km). The parameters characterising the spatial structure of MDPTs display a marked seasonal cyclicity and variability depending on the precipitation level. In multiannual period, the changes found to occur in the elements of the spatial structure, show that the hypothesis - as to a potential effect of changes in the spatial structure of extreme precipitation events on their point-registered frequency - is a promising research perspective and should continue to be tested. Based on variation in the level and gradient of the probability of occurrence of annual MDPTs in various rainfall-amount classes seasonal subdivision was done. Dates of occurrence of annual MDPTs differ markedly regionally. Many of the newly found regularities need a deeper genetic interpretation, which is hard, if not impossible, to conduct without additional data and a wider context of their analysis.