Wykorzystanie Gramatyki Kognitywnej w klasie językowej: Nauczanie angielskich konstrukcji dzierżawczych, czasu i aspektu

Wydział Neofilologii: Instytut Filologii Angielskiej

Celem pracy jest przetestowanie przydatności reguł gramatycznych wypracowanych w ramach Gramatyki Kognitywnej (GK) w nauczaniu gramatyki języka obcego i porównanie jej z efektywnością użycia reguł bardziej konwencjonalnych. W Rozdziale 1 zawarto wprowadzenie do GK Ronalda Langackera. Rozdział 2 zawiera opisy jednostek gramatycznych, których nauczaniu poświęcone były badania opisane w Rozdziałach 4 i 5, zarówno z punktu widzenia tradycyjnej gramatyki opisowej i praktycznej/pedagogicznej, jak i z punktu widzenia GK. Są to angielskie konstrukcje dzierżawcze, tzw. dopełniacz saksoński –s i przyimek of, czas teraźniejszy (the present tense), aspekt ciągły (the progressive aspect), oraz aspektualne rozróżnienie pomiędzy czasownikami statycznymi (stative verbs) i dynamicznymi (dynamic verbs). Rozdział 3 obejmuje przegląd teorii dotyczących nauczania i uczenia się gramatyki j. obcego, jak i wniosków pedagogicznych z nich wynikających oraz technik jakie mogą być stosowane podczas nauczania gramatyki. Dodatkowo, porównana jest potencjalna przydatność pedagogiczna reguł gramatycznych opartych o GK i reguł tradycyjnych, z uwzględnieniem badań empirycznych. W Rozdziałach 4 i 5 opisane są dwa quasi-eksperymenty testujące efektywność nauczania opartego na opisach GK i porównujące ją z efektywnością dydaktyki korzystającej z opisów tradycyjnych. Wyniki badań wskazują na nieistotną (Rozdział 4) i umiarkowanie dobrą (Rozdział 5) skuteczność nauczania przy wykorzystaniu GK, jak również na fakt, że taki rodzaj nauczania nie jest mniej efektywny w porównaniu z nauczaniem opartym na regułach tradycyjnych.

The purpose of the dissertation is testing the effectiveness of applying grammatical descriptions of Cognitive Grammar (CG) to teach the grammar of a foreign language and comparing it with the effectiveness of using rules of a more traditional nature. Chapter 1 is an introduction to Ronald Langacker’s CG. Chapter 2 includes CG as well as traditional descriptive grammar and practical/pedagogical grammar descriptions of the grammatical features the teaching of which was tested in the research reported in Chapters 4 and 5. These features are two English possessives, -s and of, the present tense, the progressive aspect, and the distinction between stative and dynamic verbs. Chapter 3 features a review of theories concerning the teaching and learning of second/foreign language grammar and pedagogical guidelines they give rise to, as well as a review of methodological options in grammar teaching. In addition, the pedagogical potential of CG descriptions and that of more traditional rules are compared, also with reference to the existing empirical evidence. In Chapters 4 and 5, two quasi-experiments are reported testing the effectiveness of form-focused instruction based on CG and comparing it with that of instruction based on traditional descriptions. The results suggest insignificant (Chapter 4) and moderate (Chapter 5) effectiveness of teaching based on CG, as well as the fact that this kind of teaching is not less effective than teaching based on traditional rules/descriptions.