Analiza ilościowa degradacji szlaków turystycznych na przykładzie Gorczańskiego Parku Narodowego i Popradzkiego Parku Krajobrazowego

Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych

Negatywny wpływ turystyki na środowisko przyrodnicze jest widoczny w wielu górskich obszarach chronionych. Antropopresja jest najbardziej widoczna w miejscach dużej koncentracji odwiedzających: na szlakach turystycznych, obozowiskach itp. Główne cele pracy to: (1) Rozpoznanie obecnego stanu szlaków turystycznych oraz krótkookresowej dynamiki ich przekształceń oraz (2) Opracowanie modelu statystycznego, który tłumaczyłby przynajmniej część zależności pomiędzy stopniem degradacji szlaków turystycznych, a wybranymi elementami środowiska przyrodniczego. Badaniami objęto 55 km szlaków w Gorczańskim Parku Narodowym (GPN) oraz 43 km szlaków w Popradzkim Parku Krajobrazowym (PPK). Wskaźniki degradacji (szerokość szlaku, głębokość rozcięcia, liczba ścieżek, miejsca podmokłe) rejestrowane były z wykorzystaniem PDA i GPS. Ponadto, przeprowadzono precyzyjne pomiary wysokościowe w obrębie pól testowych (5 x 4 m) przy wykorzystaniu tachimetru elektronicznego. Odjęcie Cyfrowych Modeli Wysokościowych (DEM) z kolejnych okresów (DEMs of Difference – DoDs) pozwoliło na precyzyjne określenie ilości materiału, który był przemieszczany w obrębie każdego pola testowego. Dalsze analizy przeprowadzono w wykorzystaniem Systemów Informacji Geograficznej (GIS), drzew regresyjnych oraz regresji wielorakiej. Aplikacyjny wymiar pracy pokazano poprzez zaplanowanie przebiegu szlaków, uwzględniające odporność środowiska na presję ze strony turystów.

Tourism negative impact in protected mountain areas are one of the main concerns for land managers. The impact on natural environment is the most visible at locations of highly concentrated activities like tourist trails, campsites etc. The main objectives of this study was: (1) to analyse of spatial and temporal aspects of degradation of recreational trails, and (2) to quantify the influence of use-related, environmental, and managerial factors on degree of trail degradation. This research investigated the degree of degradation of 55 km of recreational trail in Gorce National Park (GPN) and 43 km of recreational trails in Radziejowa range, Popradzki Landscape Park (PLP). Indicators of degradation (trail width, trail incision, number of treads, muddiness) were recorded using PDA and GPS. Moreover, precise elevation data for test fields (5 x 4 m spatial dimension) located on selected tourist trails, were measured with an electronic total station. Subtraction of the DEMs from subsequent time periods (DEMs of Difference – DoDs) gave the amount of material which was transported within the test fields and showed the spatial distribution of earth-surface changes as well.Further analysis were carried out with the use of Geographic Information Systems (GIS), Regression Trees and multivariante regression. Application of the study results were shown by designing of the new trail systems, which consider environmental resistance for trail impacts.